1. Xác định thành viên trong Hộ gia đình sử dụng đất

Khoản 29 Điều 3 Luật Đất đai năm 2013 quy định: “Hộ gia đình sử dụng đất là những người có quan hệ hôn nhân, huyết thống, nuôi dưỡng theo quy định của pháp luật về hôn nhân và gia đình, đang sống chung và có quyền sử dụng đất chung tại thời điểm được Nhà nước giao đất, cho thuê đất, công nhận quyền sử dụng đất; nhận chuyển quyền sử dụng đất”.

Theo đó, để xác định tư cách thành viên trong Hộ gia đình sử dụng đất thì các thành viên của hộ cần thỏa mãn các dấu hiệu sau:

(1) Là những người có quan hệ hôn nhân, huyết thống, nuôi dưỡng theo quy định của pháp luật về hôn nhân và gia đình;

(2) Đang sống chung;

(3) Có quyền sử dụng đất chung tại thời điểm được Nhà nước giao đất, cho thuê đất, công nhận quyền sử dụng đất; nhận chuyển quyền sử dụng đất (tức là thời điểm được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất).

2. Chế độ tài sản đối với tài sản chung của Hộ gia đình

Điều 212 Bộ luật dân sự năm 2015 quy định về sở hữu chung của các thành viên gia đình:

1. Tài sản của các thành viên gia đình cùng sống chung gồm tài sản do các thành viên đóng góp, cùng nhau tạo lập nên và những tài sản khác được xác lập quyền sở hữu theo quy định của Bộ luật này và luật khác có liên quan.

2. Việc chiếm hữu, sử dụng, định đoạt tài sản chung của các thành viên gia đình được thực hiện theo phương thức thỏa thuận. Trường hợp định đoạt tài sản là bất động sản, động sản có đăng ký, tài sản là nguồn thu nhập chủ yếu của gia đình phải có sự thỏa thuận của tất cả các thành viên gia đình là người thành niên có năng lực hành vi dân sự đầy đủ, trừ trường hợp luật có quy định khác.

Trường hợp không có thỏa thuận thì áp dụng quy định về sở hữu chung theo phần được quy định tại Bộ luật này và luật khác có liên quan, trừ trường hợp quy định tại Điều 213 của Bộ luật này.

 Theo quy định này, tài sản chung của các thành viên trong gia đình thuộc hình thức sở hữu chung theo phần. Việc xác định phần giá trị sử dụng của từng thành viên đối với quyền sử dụng đất chung sẽ căn cứ theo nguồn gốc tài sản, công sức đóng góp, tạo lập tài sản của mỗi thành viên trong Hộ gia đình đó. Giao dịch liên quan đến quyền sử dụng đất của Hộ gia đình cần có sự thỏa thuận của các thành viên là người thành niên có đủ năng lực hành vi dân sự.

3. Giải quyết tranh chấp liên quan đến thành viên trong Hộ gia đình sử dụng đất

Khi giải quyết các vụ án tranh chấp liên quan đến thành viên của Hộ gia đình sử dụng đất, cần lưu ý các vấn đề như:

+ Xác định pháp luật áp dụng để giải quyết tranh chấp: căn cứ vào thời điểm cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, thời điểm hình thành nguồn gốc đất đai (Nhà nước giao đất, cho thuê đất, công nhận quyền sử dụng đất, nhận chuyển quyền sử dụng đất), quá trình tạo lập, quản lý, sử dụng đất đai...

+ Xem xét đầy đủ giấy tờ về quyền sử dung đất: yêu cầu đương sự cung cấp các loại giấy tờ sau để chứng minh như: (1) Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, bộ hồ sơ đăng ký cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất; (2) Quyết định được Nhà nước giao đất, cho thuê đất, công nhận quyền sử dụng đất; (3) Hợp đồng chuyển quyền sử dụng đất...

+ Xem xét giấy tờ xác định ai là thành viên hộ gia đình: căn cứ sổ hộ khẩu, văn cản xác nhận nhân khẩu tại thời điểm cấp Giấy chứng nhận giấy chứng nhận quyền sử dụng đất.

+ Xem xét công sức đóng góp, tạo lập, quản lý, sử dụng quyền sử dụng đất: để các định phần quyền của từng thành viên đối với quyền sử dụng đất chung của Hộ gia đình.

Trên đây là nội dung Công ty Luật TNHH Sao Sáng gửi đến quý bạn đọc vấn đề liên quan đến tranh chấp phát sinh từ quyền sử dụng đất của các thành viên trong Hộ gia đình. Nếu có vấn đề còn thắc mắc cần được hỗ trợ giải đáp vui lòng liên hệ với chúng tôi qua Email: luatsaosang@gmail.com hoặc hotline: 0936.65.36.36 – 0972.17.27.57 để được tư vấn và hỗ trợ nhanh nhất.