Đủ tuổi nghỉ hưu nhưng thiếu năm BHXH, xử lý thế nào?
Không ít người lao động băn khoăn không biết khi họ đến tuổi nghỉ hưu nhưng mới tham gia bảo hiểm xã hội được 10 năm thì có đủ điều kiện nhận lương hưu hay không. Đây là trường hợp xảy ra khá khổ biến, đặt biệt là ở những người làm nghề tự do, làm việc không liên tục hoặc bắt đầu đóng bảo hiểm xã hội muộn. Hiểu rõ các quy định của pháp luật về điều kiện hưởng lương hưu sẽ giúp người lao động chủ động hơn trong việc lựa chọn hướng xử lý phù hợp, bảo đảm quyền lợi và an sinh cho bản thân vào tuổi nghỉ hưu.
1. Điều kiện hưởng lương hưu theo quy định của pháp luật
Theo Điều 169 Luật lao động 2019 và Điều 64 Luật Bảo hiểm xã hội 2024, người lao động được hưởng lương hưu khi đồng thời đáp ứng hai điều kiện sau:
- Đủ tuổi nghỉ hưu: nam đủ 60 tuổi 3 tháng, nữ đủ 55 tuổi 4 tháng (năm 2025, theo lộ trình Nghị định 135/2020/NĐ-CP).
- Có tổng thời gian đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc từ đủ 15 năm trở lên.
Như vậy, người đã đủ tuổi nghỉ hưu nhưng mới đóng bảo hiểm xã hội được 10 năm thì chưa đủ điều kiện để hưởng lương hưu hàng tháng. Pháp luật không cho phép hưởng lương hưu nếu chưa đủ 15 năm đóng bảo hiểm.
2. Trường hợp mới đóng bảo hiểm xã hội 10 năm – Có những lựa chọn nào?
2.1. Tiếp tục tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện để đủ 15 năm
Người lao động có thể lựa chọn tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện để tiếp tục cộng dồn thời gian đã đóng trước đây. Theo đó người tham gia bảo hiểm xã hội nên cân nhắc:
- Tiếp tục tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện thêm 5 năm để đủ 15 năm và được hưởng lương hưu.
- Có thể lựa chọn phương thức đóng linh hoạt: hàng tháng, 3 tháng, 6 tháng hoặc 12 tháng một lần.
Ví dụ: Bà A, 55 tuổi, đã đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc được 10 năm. Bà có thể đăng ký tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện thêm 5 năm hoặc truy đóng phần còn thiếu. Khi đủ 15 năm, bà sẽ được hưởng lương hưu hàng tháng suốt đời.
2.2. Nhận bảo hiểm xã hội một lần nếu không muốn tiếp tục đóng
Nếu không có khả năng hoặc nhu cầu đóng tiếp, người lao động có thể rút bảo hiểm xã hội một lần sau 01 năm kể từ khi nghỉ việc và không tiếp tục đóng, người lao động có thể nhận bảo hiểm xã hội một lần, căn cứ Điều 102 Luật Bảo hiểm xã hội 2024 mức hưởng được tính như sau:
“Điều 102 Hưởng bảo hiểm xã hội một lần
…
2. Mức hưởng bảo hiểm xã hội một lần được tính theo số năm đã đóng bảo hiểm xã hội, cứ mỗi năm được tính như sau:
a) Bằng 1,5 lần mức bình quân thu nhập tháng đóng bảo hiểm xã hội đối với năm đóng trước năm 2014;
Trường hợp thời gian đóng bảo hiểm xã hội có cả trước và sau năm 2014 mà thời gian đóng trước năm 2014 có tháng lẻ thì những tháng lẻ đó được chuyển sang giai đoạn đóng bảo hiểm xã hội từ năm 2014 trở đi để tính mức hưởng bảo hiểm xã hội một lần;
b) Bằng 02 lần của mức bình quân thu nhập tháng đóng bảo hiểm xã hội đối với năm đóng từ năm 2014 trở đi;
c) Trường hợp thời gian đóng bảo hiểm xã hội chưa đủ một năm thì mức hưởng bằng số tiền đã đóng nhưng không quá 02 lần của mức thu nhập làm căn cứ đóng bảo hiểm xã hội.”
Tuy nhiên, cần cân nhắc kỹ: rút bảo hiểm xã hội một lần đồng nghĩa với việc không còn được nhận lương hưu, không được cấp thẻ BHYT miễn phí; trong khi đó, người hưởng lương hưu hàng tháng có thu nhập ổn định, được điều chỉnh tăng định kỳ và được bảo đảm quyền lợi y tế lâu dài.
Người đủ tuổi nghỉ hưu nhưng mới đóng bảo hiểm xã hội 10 năm chưa đủ điều kiện nhận lương hưu hàng tháng. Tuy nhiên, có thể: (1) Tiếp tục đóng bảo hiểm xã hội tự nguyện để đủ 15 năm và hưởng lương hưu trọn đời; hoặc (2) Nhận bảo hiểm xã hội một lần nếu không còn tham gia. Dù vậy, lựa chọn đầu tiên vẫn là phương án tối ưu để bảo đảm quyền lợi an sinh bền vững và hưởng phúc lợi xã hội suốt đời.
Trên đây là toàn bộ tư vấn của chúng tôi, hy vọng rằng, những ý kiến tư vấn này, sẽ giúp làm sáng tỏ các vấn đề mà Quý vị đang quan tâm. Để có thể làm rõ hơn và chi tiết từng vấn đề nêu trên cũng như các vấn đề pháp lý mà quý vị đang cần tham khảo thêm ý kiến chuyên môn. Xin vui lòng liên hệ ngay cho chúng tôi theo địa chỉ email: luatsaosang@gmail.com hoặc qua tổng đài tư vấn: 0936.65.3636 để nhận được sự tư vấn, giải đáp và hỗ trợ từ Luật Sao Sáng. Trân trọng cảm ơn