1. Nguyên tắc cốt lõi: Lợi ích tốt nhất cho con

Theo pháp luật Việt Nam, dù cha mẹ không còn chung sống, mọi quyết định liên quan đến con đều phải đặt lợi ích tốt nhất của con lên hàng đầu. Điều này chi phối mọi khía cạnh từ việc phân chia quyền trực tiếp nuôi dưỡng đến nghĩa vụ cấp dưỡng.

2. Quyền và nghĩa vụ của người trực tiếp nuôi con

Người trực tiếp nuôi con (được quy định trong Bản án/Quyết định ly hôn) có quyền và nghĩa vụ chính sau:

1. 2.1. Quyền Chăm sóc và Giáo dục

Người này đại diện cho con về mặt pháp lý trong hầu hết các giao dịch dân sự, có quyền quyết định nơi cư trú, việc học tập, y tế và chịu trách nhiệm chính về việc trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con cái.

1. 2.2. Nghĩa vụ Tạo Điều kiện

Người trực tiếp nuôi con có nghĩa vụ tạo điều kiện để người cha/mẹ không trực tiếp nuôi con được thăm nom, chăm sóc con, trừ trường hợp việc thăm nom đó ảnh hưởng xấu đến con.

3. Quyền và nghĩa vụ của người không trực tiếp nuôi con

Người không trực tiếp nuôi con vẫn có những quyền và nghĩa vụ tài chính, tinh thần quan trọng

1. 3.1. Nghĩa vụ tôn trọng và cấp dưỡng

Căn cứ theo khoản 1 và khoản 2 Điều 82 Luật HNVGĐ 2014

“1. Cha, mẹ không trực tiếp nuôi con có nghĩa vụ tôn trọng quyền của con được sống chung với người trực tiếp nuôi.

2. Cha, mẹ không trực tiếp nuôi con có nghĩa vụ cấp dưỡng cho con.”

Như vậy, khi xem xét điều luật này, ta có thể thấy một số điểm như sau:

- Tính bắt buộc: Đây là nghĩa vụ tài chính bắt buộc, người không trực tiếp nuôi con phải thực hiện nghĩa vụ cấp dưỡng cho con.

- Mức cấp dưỡng: Do các bên thỏa thuận. Nếu không thỏa thuận được, Tòa án sẽ quyết định mức cấp dưỡng căn cứ vào thu nhập, khả năng thực tế của người có nghĩa vụ cấp dưỡng và nhu cầu thiết yếu của con.

- Thời điểm chấm dứt: Nghĩa vụ cấp dưỡng thường chấm dứt khi con đã thành niên (đủ 18 tuổi) và có khả năng lao động.

1. 3.2. Quyền thăm nom và chăm sóc

Tương tự như nghĩa vụ của người không trực tiếp nuôi con, người không trực tiếp nuôi con cũng có quyền được thăm nom và chăm sóc mà được pháp luật quy định rằng không ai có quyền được cản trở tại khoản 3 Điều 82 như sau:

“Sau khi ly hôn, người không trực tiếp nuôi con có quyền, nghĩa vụ thăm nom con mà không ai được cản trở.

Cha, mẹ không trực tiếp nuôi con lạm dụng việc thăm nom để cản trở hoặc gây ảnh hưởng xấu đến việc trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con thì người trực tiếp nuôi con có quyền yêu cầu Tòa án hạn chế quyền thăm nom con của người đó.”

4. Trường hợp hạn chế/tước quyền Cha, Mẹ

Pháp luật quy định Tòa án có thể hạn chế hoặc tước quyền của cha, mẹ đối với con chưa thành niên nếu người đó có hành vi vi phạm nghiêm trọng.

Theo Điều 85 Luật HNVGĐ 2014, Tòa án có thể quyết định không cho cha, mẹ trực tiếp trông nom, chăm sóc, giáo dục con, quản lý tài sản riêng của con hoặc đại diện theo pháp luật cho con trong thời hạn nhất định nếu người đó có các hành vi như sau:

“a) Bị kết án về một trong các tội xâm phạm tính mạng, sức khỏe, nhân phẩm, danh dự của con với lỗi cố ý hoặc có hành vi vi phạm nghiêm trọng nghĩa vụ trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con;

b) Phá tán tài sản của con;

c) Có lối sống đồi trụy;

d) Xúi giục, ép buộc con làm những việc trái pháp luật, trái đạo đức xã hội.”

Qua bài viết này, ta thấy rằng ly hôn là sự chia tay giữa vợ và chồng, không phải giữa cha mẹ và con cái. Dù trực tiếp hay không trực tiếp nuôi con, cha mẹ đều phải có trách nhiệm pháp lý và đạo đức cao nhất đối với sự phát triển của con. Việc thực hiện đúng và đủ các quyền và nghĩa vụ này chính là nền tảng tốt nhất cho tương lai của trẻ.

 

 

Trên đây là toàn bộ tư vấn của chúng tôi, hy vọng rằng, những ý kiến tư vấn này, sẽ giúp làm sáng tỏ các vấn đề mà Quý vị đang quan tâm. Để có thể làm rõ hơn và chi tiết từng vấn đề nêu trên cũng như các vấn đề pháp lý mà quý vị đang cần tham khảo thêm ý kiến chuyên môn. Xin vui lòng liên hệ ngay cho chúng tôi theo địa chỉ email: luatsaosang@gmail.com hoặc qua tổng đài tư vấn: 0936.65.3636 để nhận được sự tư vấn, giải đáp và hỗ trợ từ Luật Sao Sáng. Trân trọng cảm ơn !