Công ty luật TNHH Sao Sáng

luatsaosang@gmail.com 0936653636

Có thể áp dụng phương thức trực tuyến để giải quyết tranh chấp thương mại trong tình hình dịch bệnh Covid-19 hay không?

16:31 CH
Thứ Năm 17/06/2021
 594

Ở thời đại 4.0, khoa học kỹ thuật phát triển, con người có nhiều cơ hội để tiếp cận với nhiều lĩnh vực của đời sống như: giáo dục, kinh doanh, y tế,… thông qua phương thức thương mại trực tuyến. Đặc biệt, trong tình hình dịch bệnh Covid-19 đang diễn biến hết sức phức tạp, ảnh hưởng không nhỏ đến tiến độ, hiệu quả giải quyết tranh chấp nói chung và tranh chấp thương mại nói riêng. Mặc dù, hiện nay chưa có văn bản pháp luật nào trực tiếp điều chỉnh về giải quyết tranh chấp thương mại trực tuyến, nhưng, việc giải quyết các tranh chấp này căn cứ vào các quy định giải quyết tranh chấp dân sự, thương mại, đặc biệty là văn bản hợp nhất số 11/VBHN-BCT ngày 12/02/2018 Nghị định 52/2013/NĐ-CP về thương mại điện tử và Nghị định 08/2018/NĐ-CP sửa đổi một số Nghị định liên quan đến đầu tư kinh doanh thuộc phạm vi quản lý nhà nước của Bộ Công thương (Văn bản số 11). Hiện nay, chưa ban hành luật giải quyết tranh chấp trực tuyến, do đó, nội dung trực tuyến sẽ được lồng ghép tại mỗi mục dưới đây.

Phương thức 1: phương thức thương lượng

Đây là phương thức được các chủ thể tham gia tranh chấp ưu tiên áp dụng khi có tranh chấp xảy ra. Theo quy định nêu tại khoản 1 và khoản 2 Điều 76 Văn bản số 11 như sau: Thương nhân, tổ chức, cá nhân sở hữu website thương mại điện tử bán hàng có trách nhiệm tiếp nhận và xử lý khiếu nại của khách hàng liên quan đến hợp đồng được giao kết trên website thương mại điện tử của mình. Tranh chấp giữa thương nhân, tổ chức, cá nhân bán hàng hóa và cung ứng dịch vụ với khách hàng trong quá trình thực hiện hợp đồng phải được giải quyết trên cơ sở các điều khoản của hợp đồng công bố tại website vào thời điểm giao kết hợp đồng và quy định của pháp luật có liên quan. Theo quy định trên, hiểu rằng bên bán là bên đứng ra giải quyết tranh chấp, nhưng thực chất vẫn là quan hệ giữa hai bên, giữa người bán và người mua nên vẫn được hiểu là hai bên tự thương lượng với nhau. Mọi trao đổi, cung cấp bằng chứng, hình ảnh đều được gửi qua mạng internet và chúng đều là các tài liệu điện tử.

Do đó, có thể nhận định rằng quy định pháp luật hiện hành đã gián tiếp cho phép các bên giải quyết tranh chấp bằng phương thức thương lượng và các bên tại Việt Nam lựa chọn phương thức thương lượng trực tuyến.

Phương thức 2: phương thức hoà giải

Hiện nay, phương thức này được quy định tại Nghị định 22/2017/NĐ-CP về hoà giải thương mại. Nghị định này sẽ điều chỉnh chung cho việc hoà giải trong tranh chấp thương mại trực tuyến. Các bên sẽ lập thoả thuận hoà giải, lựa chọn, chỉ định hoà giải viên, lựa chọn quy tắc hoà giải, thời gian, địa điểm thực hiện hoà giải. Hoà giải viên bằng kinh nghiệm chuyên môn cũng như kỹ năng của mình để làm trung gian giải quyết tranh chấp, quyết định cuối cùng phụ thuộc vào các bên tranh chấp. Kết quả hoà giải thành sẽ được công nhận theo pháp luật tố tụng dân sự. Quy định này giúp đảm bảo khả năng thực thi hoà giải thành trên thực tế, góp phần khuyến khích các bên lựa chọn vì tính nhanh chóng, tiết kiệm, hiệu quả.

Nếu như Nghị định 22/2017 quy định về việc hoà giải trực tiếp là nền tảng cho quy trình giải quyết bằng hình thức hoà giải thì quy định tại khoản 5 Văn bản hợp nhất số 11/VBHN/BCT đã hiện đại hoá quy định trên, cụ thể: Thương nhân, tổ chức cung cấp dịch vụ thương mại điện tử phải công bố rõ trên website quy trình tiếp nhận, trách nhiệm xử lý khiếu nại của khách hàng và cơ chế giải quyết tranh chấp liên quan đến hợp đồng được giao kết trên website thương mại điện tử của mình;”. Như vậy, hoà giải trực tuyến có thể thực hiện ngay trên chính nền tảng mua sắm xảy ra tranh chấp. Bên thứ ba đứng ra hoà giải cũng có thể không phải là hoà giải viên chuyên nghiệp thuộc các tổ chức mà chính là các bên cung cấp dịch vụ thương mại tức là nhà sáng lập của nền tảng đó.

Phương thức 3: phương thức trọng tài

Để có thể giải quyết các tranh chấp bằng phương thức trọng tài, các bên cần phải có thoả thuận trọng tài được xác lập dưới dạng văn bản. Nhưng sự trao đổi của các bên bằng fax, telex, thư điện tử thông qua trao đổi thông tin bằng văn bản giữa các bên; Thỏa thuận được luật sư, công chứng viên hoặc tổ chức có thẩm quyền ghi chép lại bằng văn bản theo yêu cầu của các bên; Trong giao dịch các bên có dẫn chiếu đến một văn bản có thể hiện thỏa thuận trọng tài như hợp đồng, chứng từ, điều lệ công ty và những tài liệu tương tự khác; Qua trao đổi về đơn kiện và bản tự bảo vệ mà trong đó thể hiện sự tồn tại của thoả thuận do một bên đưa ra và bên kia không phủ nhận thì cũng được coi là có thoả thuận trọng tài căn cứ theo Điều 16 Luật Trọng tài thương mại 2010.

Mặc dù hiện nay chưa có văn phải pháp luật nào quy định trực tiếp trọng tài trực tuyến nhưng đã có Quy tắc tố tụng trọng tài của Trung tâm trọng tài Quốc tế Hà Nội làm căn cứ cho việc giải quyết trọng tài trực tuyến. Tại Điều 4 Quy tắc tố tụng trọng tài của Trung tâm trọng tài Quốc tế Hà Nội quy định cho phép các bên có thể lựa chọn tham gia tố tụng trọng tài bằng cả hình thức trực tuyến và ngoại tuyến. Quy tắc này được xây dựng trên cơ sở của Luật Trọng tài thương mại 2010 nên vẫn đảm bảo sự tuân thủ pháp luật.

Phương thức 3: phương thức Toà án

Nếu như ở các phương thức trên có thể áp dụng được thì đến phương thức giải quyết tranh chấp Toà án tại Việt Nam sẽ khó có thể thực hiện. Tính đến thời điểm hiện tại, chưa từng tồn tại Toà án trực tuyến. Tuy nhiên, có thể thấy rằng, trước tình hình dịch bệnh Covid-19 Việt Nam cũng đang nhen nhóm cho việc hình thành các Toà án trực tuyến. Các quy định hiện hành của Bộ luật Tố tụng Dân sự 2015 (BLTTDS 2015) khá ủng hộ quan điểm này và tạo hướng mở cho việc hình thành Toà án trực tuyến sau này.

Cụ thể, theo điểm c khoản 1 Điều 190 BLTTDS 2015 cho phép gửi đơn khởi kiện đến Toà án bằng hình thức điện tử quan Cổng thông tin điện tử của Toà án (nếu có). Sau khi nhận đơn khởi kiện cũng phải thông báo ngay về việc đã nhận đơn thông qua chính Cổng thông tin điện tử đó. Ngoài ra, kết quả xử lý đơn cũng được thông báo cho người khởi kiện qua Cổng này. Bên cạnh đó, Toà án cũng chấp nhận chứng cứ là các dữ liệu điện tử. Việc cấp, tống đạt, thông báo cũng có thể thực hiện trực tuyến theo yêu cầu của đương sự hoặc người tham gia tố tụng. Cuối cùng, khi có bản án của cả cấp sơ thẩm và phúc thẩm nếu có hiệu lực đều phải được cấp trên Cổng thông tin điện tử của Toà án đó (nếu có).

Như vậy, việc giải quyết tranh chấp thương mại trực tuyến ở Việt Nam hiện nay có thể được thực hiện qua phương thức tố tụng tại Toà án. Tuy nhiên đây chỉ được coi là thủ tục tố tụng trực tuyến một phần. Góp phần tiết kiệm được thời gian, công sức thông qua việc nộp đơn và theo dõi tiến trình thụ lý đơn trực tuyến.

Thương mại trực tuyến còn khá mới mẻ nhưng đã và đang trở thành một phần thiết yếu trong hoạt động kinh tế của mỗi quốc gia. Số lượng các tranh chấp thương mại ngày càng tăng cao đòi hỏi các quốc gia cần hoàn thiện hệ thống pháp luật cũng như cơ chế giải quyết một cách hiệu quả trong tình hình dịch bệnh Covid-19 diễn biến hết sức phức tạp, nhằm bảo vệ được tối đa quyền và lợi ích chính đáng của các bên trong tranh chấp.

(Đội ngũ Luật sư Công ty Luật TNHH Sao Sáng tham gia phiên Tòa)

Công ty luật TNHH Sao Sáng với đội ngũ luật sư, chuyên viên hỗ trợ pháp lý có nhiều năm kinh nghiệm, chúng tôi luôn sẵn sàng giải đáp những thắc mắc các câu hỏi liên quan đến tất cả lĩnh vực để tư vấn cho Quý khách hàng những phương án tối ưu và hiệu quả. Trân trọng!

Bài viết cùng chuyên mục

Bản đồ

Luật sư sẽ liên hệ lại với bạn ngay lập tức khi nhận được lịch

Danh mục

Tin mới

. .