1. Thế nào là trạng thái tinh thần bị kích động mạnh

Hiện nay, không có văn bản nào hướng dẫn về “trạng thái tinh thần bị kích động mạnh” tại Bộ luật Hình sự 2015,sửa đổi bổ sung năm 2017, tuy nhiên có thể kham thảo tinh thần của Nghị quyết 04-HĐTPTANDTC/NQ ngày 29/11/1986 hướng dẫn “tình trạng tinh thần bị kích động mạnh” tại Bộ luật Hình sự 1985 như sau:

- Tình trạng tinh thần bị kích động là tình trạng người phạm tội không hoàn toàn tự chủ, tự kiềm chế được hành vi phạm tội của mình. Nói chung, sự kích động mạnh đó phải là tức thời do hành vi trái pháp luật nghiêm trọng của nạn nhân gây nên sự phản ứng dẫn tới hành vi giết người. Nhưng cá biệt có trường hợp do hành vi trái pháp luật của nạn nhân có tính chất đè nén, áp bức tương đối nặng nề, lặp đi lặp lại, sự kích động  đó đã âm ỷ, kéo dài, đến thời điểm nào đó hành vi trái pháp luật của nạn nhân lại tiếp diễn làm cho người bị kích động không tự kiềm chế được; nếu tách riêng sự kích động mới này thì không coi là kích động mạnh, nhưng nếu xét cả quá trình phát triển của sự việc, thì lại được coi là mạnh hoặc rất mạnh.

Hành vi được coi là trái pháp luật nghiêm trọng của nạn nhân đối với người phạm tội hoặc đối với người thân thích của người đó tuy làm cho người phạm tội bị kích động mạnh, nhưng nói chung thì chưa đến mức là phạm tội. Nếu hành vi trái pháp luật đó trực tiếp xâm phạm đến tính mạng, sức khỏe hoặc lợi ích hợp pháp của người phạm tội hoặc người thân thích của người phạm tội hoặc là của xã hội, đã được cấu thành tội phạm, thì hành vi chống trả lại gây chết người có thể được xem là trường hợp phòng vệ rất chính đáng (theo Điều 13) hoặc là do vượt quá giới hạn phòng vệ chính đáng (theo Điều 102).

2. Những dấu hiệu của tội phạm

2.1 Trạng thái tinh thần của người phạm tội  lúc thực hiện hành vi giết người là bị kích động mạnh

Việc xác định mức độ kích động của một người có phải là kích động mạnh hay không là một vấn đề khó. Việc xác định này còn dựa vào tâm lý của từng người, mỗi người sẽ có diễn biến tâm lý khác nhau. Cùng một sự việc, hiện tượng có người lại không kiềm chế được cảm xúc, dễ bị kích động nhưng có người lại thoải mái chấp nhận, dễ bỏ qua và không có bất kỳ sự kích động nào.

Để xác định được trạng thái tinh thần của người phạm tội thì cần dựa vào các tình tiết của vụ án, nhân thân của người phạm tội, trình độ học vấn, nghề nghiệp hay quá trình diễn biến tâm lý của người phạm tội,…. Sau khi xem xét các yếu tố thì mới xác định được trạng thái tính thần của người phạm tội khi thực hiện hành vi giết người.

2.2 Đối với người bị giết phải là người có hành vi trái pháp luật nghiêm trọng

Hành vi trái pháp luật nghiêm trọng của nạn nhân là một trong những yếu tố cơ bản để cấu thành nên tội giết người trong trạng thái tinh thần bị kích động mạnh.

Nạn nhân có các hành vi trái pháp luật xâm phạm nghiêm trọng đến quyền, lợi ích hợp pháp của người phạm tội hoặc những người thân thích của người phạm tội. Những hành vi trái pháp luật có thể là hành vi vi phạm pháp luật hình sự, dân sự, hành chính, lao động,…

Hành vi trái pháp luật nghiêm trọng của nạn nhân phải là nguyên nhân làm cho người phạm tội  bị kích động mạnh về tinh thần

Những hành vi trái pháp luật của nạn nhân có mối quan hệ nhân quả với hành vi trái pháp luật của người phạm tội, bởi vì nạn nhân có những hành vi vi phạm đối với người phạm tội cho nên người phạm tội mới có hành vi giết nạn nhân.

2.3 Hành vi trái pháp luật nghiêm trọng của nạn nhân đối với những người thân thích của người phạm tội

Người thân thích là những người có quan hệ huyết thống, quan hệ hôn nhân như: Vợ, chồng, cha, mẹ, con, anh chị em ruột, anh chị em cùng cha khác mẹ, ông bà nội ngoại,….

Người phạm tội không chỉ có những hành vi vi phạm pháp luật với người phạm tội mà còn có những hành vi trái pháp luật với những người thân thích của người phạm tội.

Ngoài ra, trên thực tế Tòa án cũng đã công nhận một số trường hợp tuy không phải là quan hệ huyết thống hay hôn nhân mà chỉ là quan hệ thân thuộc giống như con cháu, anh em ruột,…

3. Giết người trong trạng thái tinh thần bị kích động bị xử lý ra sao?

Căn cứ Điều 125 Bộ luật Hình sự 2015, sửa đổi bổ sung năm 2017 quy định về Tội giết người trong trạng thái bị kích động mạnh:

"Người nào giết người trong trạng thái tinh thần bị kích động mạnh do hành vi trái pháp luật nghiêm trọng của nạn nhân đối với người đó hoặc đối với người thân thích của người đó, thì bị phạt tù từ 06 tháng đến 03 năm

Nếu phạm tội đối với 02 người trở lên, bị phạt tù từ 03 - 07 năm".

Điều 126 Bộ luật này cũng quy định rõ: Nếu người nào giết người trong trường hợp:

"- Vượt quá giới hạn phòng vệ chính đáng hoặc

- Vượt quá mức cần thiết khi bắt giữ người phạm tội,

thì bị phạt cải tạo không giam giữ đến 02 năm hoặc phạt tù từ 03 tháng - 02 năm.

Nếu phạm tội đối với 02 người trở lên bị phạt tù từ 02 - 05 năm".

Trên đây là nội dung Luật Sao Sáng gửi đến quý bạn đọc về vấn đề giết người trong trạng thái bị kích động mạnh. Nếu có vấn đề nào còn thắc mắc hoặc cần được hỗ trợ vui lòng liên hệ với chúng tôi qua email: luatsaosang@gmail.com hoặc hotline: 0936 65 36 36 - 0972172757 để được tư vấn, hỗ trợ nhanh nhất.