1. Căn cứ pháp lý

• Luật Giao dịch điện tử 2023 (có hiệu lực từ 01/7/2024)
• Luật Thương mại 2005
• Bộ luật Dân sự 2015
• Nghị định 52/2013/NĐ-CP về thương mại điện tử (được sửa đổi bởi Nghị định 85/2021/NĐ-CP)
• Thông tư 47/2014/TT-BCT quy định quản lý website TMĐT

Các văn bản trên xác lập giá trị pháp lý, điều kiện giao kết, lưu trữ, xác thực và trách nhiệm của các bên trong hợp đồng điện tử.

2. Hợp đồng điện tử là gì và có giá trị pháp lý thế nào?

Theo Điều 3 Luật Giao dịch điện tử 2023, hợp đồng điện tử là thỏa thuận được thiết lập bằng phương tiện điện tử giữa các bên về việc xác lập, thay đổi hoặc chấm dứt quyền, nghĩa vụ dân sự.

Điều 13 của Luật này quy định: “Thông tin dưới dạng dữ liệu điện tử có giá trị pháp lý như văn bản nếu thông tin đó có thể truy cập, sử dụng được khi cần thiết.”

Điều đó có nghĩa:

• Hợp đồng được ký bằng email, tin nhắn, website, sàn TMĐT, phần mềm ký số... đều có thể có giá trị pháp lý;
• Điều kiện là: thông tin, nội dung, chữ ký điện tử phải xác định được chủ thể ký kết và đảm bảo toàn vẹn dữ liệu.

3. Các hình thức giao kết hợp đồng điện tử phổ biến

• Ký qua hệ thống sàn thương mại điện tử (ví dụ: Shopee, Lazada, Tiki, v.v.);
• Ký qua email hoặc nền tảng trực tuyến (ví dụ: gửi – nhận – xác nhận đơn hàng qua email);
• Sử dụng chữ ký số, chữ ký điện tử (đặc biệt với doanh nghiệp, ngân hàng, tổ chức tài chính);
• Ký qua nền tảng phần mềm hợp đồng điện tử (e-contract system) được Bộ Thông tin và Truyền thông cấp phép.

4. Điều kiện để hợp đồng điện tử có hiệu lực

Căn cứ Điều 24 và Điều 25 Luật Giao dịch điện tử 2023, hợp đồng điện tử có hiệu lực khi:

1. Các bên tự nguyện giao kết, có năng lực pháp luật, năng lực hành vi dân sự;
2. Nội dung hợp đồng không vi phạm điều cấm của luật, không trái đạo đức xã hội;
3. Hình thức thể hiện bằng dữ liệu điện tử có thể kiểm tra được (văn bản, file PDF, tin nhắn, email...);
4. Chữ ký điện tử, chữ ký số hoặc hành động xác nhận điện tử (click “Đồng ý”, OTP...) có thể chứng minh ý chí của bên tham gia.

Như vậy, hợp đồng điện tử có giá trị như hợp đồng giấy, nếu đảm bảo các điều kiện trên.

5. Các rủi ro thường gặp khi giao kết hợp đồng điện tử

5.1. Không chứng minh được danh tính người ký

• Nhiều doanh nghiệp sử dụng tài khoản chung hoặc email không xác thực → không chứng minh được người ký là đại diện hợp pháp.
• Giải pháp: sử dụng chữ ký số, chữ ký điện tử có chứng thực hoặc email công vụ.

5.2. Nội dung giao kết không rõ ràng

• Điều khoản thường bị “ẩn” hoặc ghi mơ hồ (ví dụ: chính sách đổi trả, điều kiện thanh toán), khiến người tiêu dùng không nhận thức đầy đủ.
• Theo Điều 25 Nghị định 52/2013/NĐ-CP, bên bán phải công khai rõ ràng toàn bộ điều khoản trước khi khách hàng xác nhận giao dịch.

5.3. Không lưu trữ hoặc không bảo toàn được dữ liệu hợp đồng

• Hợp đồng điện tử bị xóa, không sao lưu, hoặc không chứng minh được tính toàn vẹn dữ liệu → dễ mất hiệu lực.
• Pháp luật yêu cầu doanh nghiệp phải lưu trữ dữ liệu tối thiểu 02 năm kể từ thời điểm giao dịch.

5.4. Rủi ro xuyên biên giới

• Khi giao dịch với đối tác nước ngoài qua sàn TMĐT, việc xác định pháp luật áp dụng, tòa án có thẩm quyền rất phức tạp.
• Giải pháp: luôn quy định rõ điều khoản giải quyết tranh chấp và ngôn ngữ hợp đồng.

6. Khuyến nghị pháp lý cho doanh nghiệp

• Kiểm tra tính xác thực của nền tảng ký kết (phải được Bộ TT&TT hoặc đơn vị được phép cung cấp dịch vụ chứng thực chữ ký điện tử);
• Thiết lập quy trình ký, lưu trữ, tra cứu hợp đồng điện tử nội bộ;
• Đào tạo nhân viên kinh doanh và pháp chế để nhận diện rủi ro khi giao dịch qua email, website;
• Tham khảo ý kiến luật sư thương mại khi ký hợp đồng điện tử xuyên biên giới hoặc có giá trị lớn.

Hợp đồng thương mại điện tử là xu hướng tất yếu trong thời đại số, giúp tiết kiệm chi phí, thời gian và tạo điều kiện mở rộng thị trường. Tuy nhiên, để hợp đồng điện tử có giá trị pháp lý vững chắc và được tòa án công nhận, doanh nghiệp cần hiểu rõ điều kiện hiệu lực, phương thức xác thực và cơ chế lưu trữ theo đúng quy định pháp luật.

Trên đây là toàn bộ tư vấn của chúng tôi, hy vọng rằng, những ý kiến tư vấn này, sẽ giúp làm sáng tỏ vấn đề mà Quý vị đang quan tâm. Để có thể làm rõ hơn và chi tiết từng vấn đề nêu trên cũng như các vấn đề pháp lý mà Quý vị đang cần tham khảo thêm ý kiến chuyên môn. Xin vui lòng liên hệ ngay cho chúng tôi theo địa chỉ email: luatsaosang@gmail.com hoặc qua Tổng đài tư vấn: 0936.65.3636 để nhận được sự tư vấn, giải đáp và hỗ trợ từ Luật Sao Sáng. Trân trọng cảm ơn!