1. Căn cước công dân là giấy tờ pháp lý quan trọng ra sao?

Theo Luật Căn cước công dân, CCCD là giấy tờ tùy thân dùng để xác nhận nhân thân của công dân, phục vụ cho mọi giao dịch dân sự, hành chính, tài chính. Việc sử dụng CCCD gắn liền với các hoạt động có giá trị pháp lý cao như mở tài khoản ngân hàng, vay tín dụng, đăng ký doanh nghiệp, ký hợp đồng, mua bán tài sản… Chính vì vậy, việc cho người khác mượn CCCD đồng nghĩa với việc tạo điều kiện cho người đó thực hiện giao dịch dưới danh nghĩa của mình, kéo theo rất nhiều rủi ro pháp lý.

2. Cho mượn CCCD có bị xử phạt không?

Theo Nghị định 144/2021/NĐ-CP, hành vi cho người khác sử dụng giấy tờ tùy thân của mình có thể bị xử phạt hành chính từ 1.000.000 đồng đến 2.000.000 đồng. Trường hợp sử dụng CCCD của người khác để thực hiện hành vi gian dối, vi phạm pháp luật, mức phạt có thể cao hơn và kèm theo các biện pháp xử lý bổ sung. Như vậy, chỉ riêng hành vi cho mượn CCCD đã là vi phạm pháp luật, chưa cần xét đến hậu quả phát sinh.

3. Khi nào cho mượn CCCD có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự?

Trường hợp người cho mượn CCCD biết rõ mục đích phạm tội của người mượn, như vay tiền để chiếm đoạt, lừa đảo, mở công ty “ma”, trốn thuế, rửa tiền…, thì người cho mượn có thể bị xem là đồng phạm theo Điều 17 Bộ luật Hình sự 2015. Khi đó, người cho mượn CCCD có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự với vai trò giúp sức cho tội phạm. Tùy theo tội danh chính, mức hình phạt có thể từ cải tạo không giam giữ đến nhiều năm tù giam.

4. Có trường hợp nào “đi tù thay” người mượn CCCD không?

Trong thực tế, rất nhiều vụ việc cho thấy người đứng tên CCCD là người bị cơ quan chức năng triệu tập đầu tiên, vì mọi giao dịch đều đứng tên họ. Nếu không chứng minh được việc bị lợi dụng, bị ép buộc hoặc không biết mục đích phạm tội, người cho mượn có thể bị xử lý như người thực hiện hành vi vi phạm. Đã có nhiều trường hợp bị:

- Truy thu thuế hàng trăm triệu đồng vì đứng tên doanh nghiệp “ma”;

- Bị ghi nhận nợ xấu vì đứng tên vay tiền;

- Bị điều tra hình sự vì liên quan đến hành vi lừa đảo, chiếm đoạt tài sản.

Trong tình huống xấu nhất, nếu không chứng minh được mình vô tội, người cho mượn CCCD hoàn toàn có thể lãnh án tù dù không trực tiếp hưởng lợi.

5. Cho mượn CCCD để vay tiền: Trách nhiệm thuộc về ai?

Theo nguyên tắc của pháp luật dân sự, người đứng tên trên hợp đồng vay tiền vẫn là người có nghĩa vụ trả nợ trước pháp luật, trừ khi chứng minh được có hành vi gian dối, giả mạo chữ ký hoặc bị cưỡng ép. Việc “cho mượn CCCD để đứng tên vay hộ” không làm phát sinh nghĩa vụ cho người mượn, mà ngược lại, người đứng tên mới là người chịu trách nhiệm pháp lý chính với ngân hàng hoặc tổ chức tín dụng.

6. Làm gì khi phát hiện CCCD bị lợi dụng?

Khi phát hiện CCCD của mình bị sử dụng trái phép, người dân cần nhanh chóng:

- Trình báo Công an nơi cư trú;

- Liên hệ ngân hàng, tổ chức liên quan để phong tỏa giao dịch;

- Thu thập chứng cứ chứng minh việc bị lợi dụng, không tự nguyện thực hiện giao dịch;

- Thực hiện thủ tục cấp lại CCCD và thông báo hủy giấy tờ cũ.

Việc chậm trễ trong xử lý có thể khiến hậu quả pháp lý ngày càng nghiêm trọng và khó khắc phục.

Cho mượn căn cước công dân không phải là hành vi “giúp đỡ đơn giản” như nhiều người vẫn nghĩ, mà tiềm ẩn rủi ro pháp lý cực kỳ nghiêm trọng. Từ bị phạt tiền, gánh nợ thay người khác cho đến nguy cơ bị truy cứu trách nhiệm hình sự, thậm chí ngồi tù dù không trực tiếp phạm tội – tất cả đều có thể xảy ra. Mỗi cá nhân cần tuyệt đối không cho mượn CCCD dưới bất kỳ hình thức nào để tránh rơi vào những hệ lụy pháp lý không thể lường trước.

Trên đây là toàn bộ tư vấn của chúng tôi, hy vọng rằng, những ý kiến tư vấn này, sẽ giúp làm sáng tỏ vấn đề mà Quý vị đang quan tâm. Để có thể làm rõ hơn và chi tiết từng vấn đề nêu trên cũng như các vấn đề pháp lý mà Quý vị đang cần tham khảo thêm ý kiến chuyên môn. Xin vui lòng liên hệ ngay cho chúng tôi theo địa chỉ email: luatsaosang@gmail.com hoặc qua Tổng đài tư vấn: 0936.65.3636 để nhận được sự tư vấn, giải đáp và hỗ trợ từ Luật Sao Sáng. Trân trọng cảm ơn!