1. Hành vi miệt thị, xúc phạm nhân phẩm người khác sẽ bị xử lý như thế nào?

Hành vi miệt thị được hiểu là hành vi tỏ thái độ khinh rẻ, coi thường người khác. Miệt thị thường được biểu hiện qua thái độ hoặc hành động coi khinh, coi thường của người nào đó đối với người khác. Nội dung của miệt thị cũng rất đa dạng như miệt thị ngoại hình, miệt thị học vấn,... và hình thức có thể thông qua trực tiếp bằng lời nói hoặc hành động hoặc thông qua các phương tiện điện tử hoặc các hình thức gián tiếp khác.

Nhân phẩm là phẩm chất và giá trị của mỗi con người, hay hiểu đơn giản đó là các giá trị phẩm chất của mỗi con người. Căn cứ theo quy định của Bộ luật Dân sự năm 2015 thì nhân phẩm của cá nhân là bất khả xâm phạm và được pháp luật bảo vệ. Xúc phạm nhân phẩm là hành vi làm ảnh hưởng xấu đến nhân phẩm của người khác. Người có nhân phẩm bị xúc phạm có quyền yêu cầu Tòa án bác bỏ thông tin làm ảnh hưởng xấu đến nhân phẩm của mình. Ngoài việc yêu cầu bác bỏ thông tin thì cá nhân bị xúc phạm nhân phẩm có quyền yêu cầu người đưa ra thông tin xin lỗi, cải chính công khai và bồi thường thiệt hại theo quy định của pháp luật.

Đối với hành vi miệt thị, xúc phạm nhân phẩm của người khác thì tùy từng mức độ, hậu quả nghiêm trọng mà hành vi đó sẽ bị xử lý theo quy định của pháp luật. Mức xử lý cao nhất là truy cứu trách nhiệm hình sự hoặc xử lý vi phạm hành chính nếu hành vi đó chưa đến mức bị truy cứu trách nhiệm hình sự. Ngoài ra, người vi phạm sẽ phải thực hiện theo đúng quy định của pháp luật dân sự về cải chính thông tin, bồi thường, xin lỗi tùy từng trường hợp (nếu có) theo quy định của pháp.

Về chế tài xử lý vi phạm hành chính thì người có hành vi xúc phạm nhân phẩm của người khác nhưng không bị truy cứu trách nhiệm hình sự sẽ bị phạt tiền từ 2.000.000 đồng đến 3.000.000 đồng (căn cứ theo điểm a khoản 3 Điều 7 của Nghị định 144/2021/NĐ-CP của Chính phủ). Nếu đối tượng bị xúc phạm nhân phẩm là người đang thi hành công vụ thì người có hành vi xúc phạm nhân phẩm sẽ bị phạt tiền từ 4.000.000 đồng đến 6.000.000 đồng hoặc với hành vi xúc phạm nhân phẩm của thành viên gia đình sẽ bị phạt tiền từ 5.000.000 đồng đến 10.000.000 đồng.

Về xử lý hình sự thì người có hành vi xúc phạm nghiêm trọng nhân phẩm của người khác sẽ bị phạt cảnh cáo, phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 30.000.000 đồng hoặc phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm theo quy định tại khoản 1 Điều 155 của Bộ luật Hình sự năm 2015 sửa đổi, bổ sung năm 2017. Với tội danh này người phạm tội có thể đối diện với mức án lên đến 05 năm tù nếu mức độ của hành vi đáp ứng các tình tiết định khung của tội làm nhục người khác.

Về trách nhiệm bồi thường thiệt hại nếu hành vi miệt thị, xúc phạm nhân phẩm của người khác mà hành vi đó gây ra thiệt hại thì phải bồi thường thiệt hại theo quy định. Các bên có thể thỏa thuận về mức bồi thường thiệt hại, hình thức bồi thường thiệt hại. Các thiệt hại do nhân phẩm bị xâm phạm gồm có chi phí hợp lý để hạn chế, khắc phục thiệt hại; thu nhập thực tế bị mất hoặc bị giảm sút và thiệt hại khác do luật quy định. Ngoài ra còn phải bồi thường một khoản tiền khác để bù đắp tổn thất về tinh thần mà người đó gánh chịu. Mức bồi thường bù đắp tổn thất về tinh thần do các bên thỏa thuận, nếu không thỏa thuận được thì mức tối đa cho một người có nhân phẩm bị xâm phạm không quá mời lần mức lương cơ sở do Nhà nước quy định (hiện nay mức lương cơ sở đến 30/06/2023 là 1.490.000 đồng và từ 01/07/2023 trở đi thì 1.800.000 đồng).

2. Hành vi miệt thị, xúc phạm nhân phẩm của người khác trên mạng xã hội sẽ cấu thành tội gì?

Như đã phân tích ở trên thì đối với hành vi miệt thị, xúc phạm nhân phẩm của người khác có thể bị truy cứu với tội làm nhục người khác. Còn việc miệt thị, xúc phạm nhân phẩm của người khác trên mạng xã hội thì chỉ là một hình thức sử dụng công nghệ thông tin (mạng xã hội) để thực hiện hành vi vi phạm.

- Tội làm nhục người khác:

Theo quy định tại điểm e khoản 2 Điều 155 của Bộ luật Hình sự năm 2015 sửa đổi, bổ sung năm 2017 thì với trường hợp người nào có hành vi miệt thị, xúc phạm nhân phẩm của người khác thông qua mạng xã hội là hành vi vi phạm có sử dụng mạng máy tính hoặc mạng viễn thông, phương tiện điện tử để phạm tội.

Với hành vi miệt thị, xúc phạm nhân phẩm của người khác trên mạng xã hội sẽ bị phạt tù từ 03 tháng đến 02 năm. Nếu vi phạm vào tình tiết định khung là gây rối loạn tâm thần và hành vi của nạn nhân từ 46% trở lên hoặc làm nạn nhân tự sát thì sẽ bị phạt tù từ 02 năm đến 05 năm. Người phạm tội còn có thể bị cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 01 năm đến 05 năm.

- Tội vu khống (Điều 156 BLHS năm 2015 sửa đổi bổ sung năm 2017):

Nếu hành vi miệt thị, xúc phạm nhân phẩm của người khác mà người thực hiện hành vi đó bịa đặt hoặc loan truyền những thông tin đã biết rõ là sai sự thật nhằm xúc phạm nghiêm trọng nhâm phẩm, danh dự hoặc gây thiệt hại đến quyền, lợi ích hợp pháp của người khác thì sẽ bị phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 50.000.000 đồng, phạt cải tạo không giam giữ đến 02 năm hoặc phạt tù từ 03 tháng đến 01 năm.

Còn nếu người phạm tội này sử dụng mạng máy tính hoặc mạng viễn thông, phương tiện điện tử để phạm tội (sử dụng mạng xã hội) thì sẽ bị phạt tù từ 01 năm đến 03 năm. Còn nếu có các tình tiết định khung như vì động cơ đê hèn; gây rối loạn tâm thần và hành vi của nạn nhân 46% trở lên hoặc làm nạn nhân tự sát thì sẽ bị phạt tù từ 03 năm đến 07 năm. Người phạm tội còn có thể bị phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 50.000.000 đồng, cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 01 năm đến 05 năm.

Ngoài bị truy cứu trách nhiệm hình sự thì hành vi miệt thị, xúc phạm nhân phẩm của người khác trên mạng xã hội mà chưa đến mức bị truy cứu trách nhiệm hình sự thì sẽ bị xử lý vi phạm hành chính theo Nghị định số 15/2020/NĐ-CP của Chính phủ ban hành ngày 03 tháng 02 năm 2020 quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực bưu chính, viễn thông, tần số vô tuyến điện, công nghệ thông tin, an toàn thông tin mạng và giao dịch điện tử. Với hành vi lợi dụng mạng xã hội để xúc phạm nhân phẩm của người khác sẽ bị phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 20.000.000 đồng (căn cứ theo điểm a khoản 1 Điều 101 của Nghị định 15/2020/NĐ-CP). Ngoài ra còn bị áp dụng biện pháp khắc phục hậu quả là buộc gỡ bỏ thông tin sai sự thật hoặc gây nhầm lẫn hoặc thông tin vi phạm pháp luật do thực hiện hành vi vi phạm.

3. Cần làm gì khi bị người khác miệt thị, xúc phạm nhân phẩm trên mạng xã hội

Với hành vi miệt thị, xúc phạm nhân phẩm trên mạng xã hội thì người bị hại có thể thực hiện các cách sau đây để bảo vệ tối đa quyền và lợi ích hợp pháp của mình.

- Người bị hại việc đầu tiên cần làm khi thấy người khác có hành vi miệt thị, xúc phạm nhân phẩm của mình trên mạng xã hội là yêu cầu người đó gỡ bỏ thông tin sai sự thật, yêu cầu người có hành vi vi phạm đưa ra thông tin xin lỗi, cải chính công khai và bồi thường thiệt hại nếu bên có hành vi xâm hại không đồng ý thì có thể yêu cầu Tòa án bác bỏ các thông tin làm ảnh hưởng xấu đến nhân phẩm của mình.

- Việc thứ hai là cần ghi nhận cơ sở, bằng chứng chứng minh hành vi vi phạm của họ (có thể chụp hình làm căn cứ ghi nhận hành vi, sự kiện vi phạm).

- Sau khi có đủ yếu tố, căn cứ nếu đủ yếu tố căn cứ cấu thành tội phạm thì có thể đến trình báo trực tiếp hoặc gửi đơn đến cơ quan công an có thẩm quyền để xử lý theo đúng quy định của pháp luật.

- Còn nếu trường hợp hành vi đó không đến mức bị truy cứu trách nhiệm hình sự thì sẽ bị xử lý vi phạm hành chính hoặc thực hiện khởi kiện để bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của mình.

Trên đây là toàn bộ tư vấn của chúng tôi, hy vọng rằng, những ý kiến tư vấn này, sẽ giúp làm sáng tỏ các vấn đề mà Quý vị đang quan tâm. Để có thể làm rõ hơn và chi tiết từng vấn đề nêu trên cũng như các vấn đề pháp ý mà Quý vị đang cần tham khảo thêm ý kiến chuyên môn. Xin vui lòng liên hệ ngay cho chúng tôi theo địa chỉ email: luatsaosang@gmail.com hoặc qua tổng đài tư vấn: 0936.65.3636 - 0972.17.27.57 để nhận được sự tư vấn, giải đáp và hỗ trợ từ Luật Sao Sáng. Trân trọng cảm ơn!