1. Livestream bán hàng gian dối là gì?

Livestream bán hàng gian dối có thể được hiểu là hành vi cố ý cung cấp thông tin sai sự thật hoặc gây nhầm lẫn cho người tiêu dùng trong quá trình bán hàng trực tuyến, bao gồm nhưng không giới hạn ở các hành vi:

- Quảng cáo sai về nguồn gốc, xuất xứ, chất lượng, công dụng của sản phẩm;

- Sử dụng hình ảnh, video, giấy tờ giả để tạo niềm tin cho người mua;

- Cam kết giao hàng, hoàn tiền nhưng thực tế không thực hiện;

- Bán hàng giả, hàng nhái, hàng kém chất lượng nhưng giới thiệu là hàng chính hãng;

- Dàn dựng hình ảnh, bình luận giả nhằm đánh lừa người tiêu dùng.

Những hành vi này trước hết có thể bị xử phạt hành chính, và trong trường hợp nghiêm trọng, hoàn toàn có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự.

2. Livestream bán hàng gian dối có bị xử phạt hành chính không?

Theo Điều 63 của Nghị định 98/2020/NĐ- CP, các hành vi gian dối trong thương mại điện tử sẽ bị xử phạt hành chính trước:

- 10-20 triệu đồng cho cá nhân (20-40 triệu đồng cho tổ chức) dối với việc cung cấp thông tin sai lệch về hàng hoá, dịch vụ, giá cá trên website/ứng dụng

- 40-50 triệu đồng cho cá nhân (80-100 triệu đồng cho tổ chức) đối với hành vi lừa đảo khách hàng trên website thương mại điện tử

3. Khi nào livestream bán hàng gian dối bị xử lý hình sự?

Livestream bán hàng gian dối không phải lúc nào cũng bị xử lý hình sự. Tuy nhiên, người bán có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự nếu hành vi có đủ yếu tố cấu thành tội phạm theo quy định của Bộ luật Hình sự, điển hình như:

3.1. Tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản

Nếu hành vi gian dối nhằm chiếm đoạt tài sản của khách hàng, có thể áp dụng Điều 174 hoặc Điều 290 của Bộ luật Hình sự năm 2015:

- Người bán dùng thủ đoạn gian dối (quảng cáo sai sự thật, dựng kịch bản giả, che giấu thông tin quan trọng…);

- Mục đích là chiếm đoạt tiền của người mua;

- Giá trị tài sản chiếm đoạt đạt mức luật định hoặc gây hậu quả nghiêm trọng.

3.2. Tội buôn bán hàng giả

Trường hợp livestream để bán hàng giả, hàng nhái, hàng kém chất lượng nhưng giới thiệu là hàng chính hãng, người bán có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự về tội sản xuất, buôn bán hàng giả theo Điều 192 Bộ luật Hình sự năm 2015, đặc biệt với các mặt hàng ảnh hưởng đến sức khỏe như mỹ phẩm, thực phẩm chức năng, thuốc.

3.3. Tội quảng cáo gian dối

Theo Điều 197 của Bộ luật Hình sự năm 2015, người quảng cáo gian dối về hàng hoá, dịch vụ sẽ bị xử lý hình sự nếu: 

- Đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi này hoặc đã bị kết án về tội này mà chưa được xoá án tích nhưng còn vi phạm

Mức phạt: Phạt tiền từ 10-100 triệu đồng hoặc cải tạo không giam giữ đến 3 năm, có thể bị phạt tiền bổ sung 5-50 triệu đồng và cấm hành nghề 1-5 năm.

3.4. Tội lừa dối khách hàng

Điều 198 của Bộ luật Hình sự năm 2015 quy định xử lý những hành vi cân, đong, đo, đếm, tính gian hàng hoá hoặc dùng thủ đoạn gian dối khác khi:

- Đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi này hoặc đã bị kết án mà chưa được xoá án tích

- Thu lợi bất chính từ 5-50 triệu đồng

Mức phạt khung 1: Phạt tiền 10-100 triệu đồng hoặc cải tạo không giam giữ đến 3 năm

Mức phạt nặng hơn (khung 2): Phạt tiền 100-500 triệu đồng hoặc tù 1-5 năm nếu có tổ chức, có tính chất chuyên nghiệp, dùng thủ đoạn xảo quyệt, hoặc thu lợi bất chính từ 50 triệu đồng trở lên.

4. Người livestream và doanh nghiệp có phải chịu trách nhiệm không?

Một vấn đề thường gặp là trách nhiệm pháp lý thuộc về cá nhân livestream hay doanh nghiệp đứng sau?

Theo quy định pháp luật:

- Cá nhân trực tiếp livestream có thể phải chịu trách nhiệm nếu biết rõ hành vi gian dối nhưng vẫn thực hiện;

- Doanh nghiệp, hộ kinh doanh vẫn phải chịu trách nhiệm nếu tổ chức, chỉ đạo hoặc hưởng lợi từ hành vi vi phạm;

- Trong một số trường hợp, người đại diện theo pháp luật của doanh nghiệp có thể bị xem xét trách nhiệm liên đới.

5. Khuyến nghị pháp lý 

Để hạn chế rủi ro pháp lý khi livestream bán hàng, chúng tôi khuyến nghị:

- Chỉ quảng cáo đúng sự thật, có căn cứ về chất lượng, công dụng sản phẩm;

- Công khai rõ ràng nguồn gốc, xuất xứ hàng hóa;

- Tuân thủ quy định về đăng ký kinh doanh, thuế và bảo vệ người tiêu dùng;

- Xây dựng quy trình kiểm soát nội dung livestream và đào tạo người bán;

- Tham vấn luật sư trước khi triển khai các chiến dịch bán hàng quy mô lớn.

6. Kết luận

Livestream bán hàng gian dối không chỉ dừng lại ở mức vi phạm hành chính mà trong nhiều trường hợp có thể bị xử lý hình sự, với hậu quả pháp lý nghiêm trọng cho cả cá nhân và doanh nghiệp. Việc tuân thủ pháp luật và minh bạch trong kinh doanh online là yếu tố then chốt để phát triển bền vững.

Trên đây là toàn bộ tư vấn của chúng tôi, hy vọng rằng, những ý kiến tư vấn này, sẽ giúp làm sáng tỏ các vấn đề mà Quý vị đang quan tâm. Để có thể làm rõ hơn và chi tiết từng vấn đề nêu trên cũng như các vấn đề pháp lý mà quý vị đang cần tham khảo thêm ý kiến chuyên môn. Xin vui lòng liên hệ ngay cho chúng tôi theo địa chỉemail: luatsaosang@gmail.com hoặc qua tổng đài tư vấn: 0936.65.3636 để nhận được sự tư vấn, giải đáp và hỗ trợ từ Luật Sao Sáng. Trân trọng cảm ơn!