NGƯỜI MẮC BỆNH TÂM THẦN GIẾT NGƯƠI CÓ PHẢI CHỊU TRÁCH NHIỆM HÌNH SỰ HAY KHÔNG?

---

Gần đây, có rất nhiều vụ án giết người thương tiếc xảy ra, trong đó có rất nhiều vụ án hung thủ là người mắc bệnh tâm thần hoặc có vấn đề về thần kinh.

Vậy liệu người mắc bệnh tâm thần khi giết người xong có phải chịu trách nhiệm hình sự không?

Để giúp làm rõ hơn vấn đề này mời quý bạn đọc theo dõi nội dung bài viết của chúng tôi sau đây:

Căn cứ vào Điều 22 Bộ luật Dân sự năm 2015: Người bệnh tâm thần được xét vào diện “người mất năng lực hành vi dân sự”.

Căn cứ vào Điều 21 Bộ luật Hình sự năm 2015 quy định về “tình trạng không có năng lực trách nhiệm hình sự” như sau:

“Người thực hiện hành vi nguy hiểm cho xã hội trong khi đang mắc bệnh tâm thần, một bệnh khác làm mất khả năng nhận thức hoặc khả năng điều khiển hành vi của mình, thì không phải chịu trách nhiệm hình sự.”

Đối với người này sẽ áp dụng Điều 49 Bộ luật Hình sự năm 2015 quy định về việc “bắt buộc chữa bệnh” như sau:

''Điều 49. Bắt buộc chữa bệnh

1. Đối với người thực hiện hành vi nguy hiểm cho xã hội trong khi mắc bệnh quy định tại Điều 21 của Bộ luật này, Viện kiểm sát hoặc Tòa án căn cứ vào kết luận giám định pháp y, giám định pháp y tâm thần có thể quyết định đưa họ vào một cơ sở điều trị chuyên khoa để bắt buộc chữa bệnh.

2. Đối với người phạm tội trong khi có năng lực trách nhiệm hình sự nhưng trước khi bị kết án đã mắc bệnh tới mức mất khả năng nhận thức hoặc khả năng điều khiển hành vi của mình, thì căn cứ vào kết luận giám định pháp y, giám định pháp y tâm thần, Tòa án có thể quyết định đưa họ vào một cơ sở điều trị chuyên khoa để bắt buộc chữa bệnh. Sau khi khỏi bệnh, người đó có thể phải chịu trách nhiệm hình sự.

3. Đối với người đang chấp hành hình phạt tù mà bị bệnh tới mức mất khả năng nhận thức hoặc khả năng điều khiển hành vi của mình, thì căn cứ vào kết luận giám định pháp y, giám định pháp y tâm thần, Tòa án có thể quyết định đưa họ vào một cơ sở điều trị chuyên khoa để bắt buộc chữa bệnh. Sau khi khỏi bệnh, nếu không có lý do khác để miễn chấp hành hình phạt, thì người đó phải tiếp tục chấp hành hình phạt.

Thời gian bắt buộc chữa bệnh được trừ vào thời hạn chấp hành hình phạt tù.''

Vậy, người mắc bệnh tâm thần giết người có phải chịu trách nhiệm hình sự không?

Căn cứ Điều 123 Bộ luật hình sự năm 2015 có quy định về “tội giết người” như sau:

''Điều 123. Tội giết người

1. Người nào giết người thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 12 năm đến 20 năm, tù chung thân hoặc tử hình:

a) Giết 02 người trở lên;

b) Giết người dưới 16 tuổi;

c) Giết phụ nữ mà biết là có thai;

d) Giết người đang thi hành công vụ hoặc vì lý do công vụ của nạn nhân;

đ) Giết ông, bà, cha, mẹ, người nuôi dưỡng, thầy giáo, cô giáo của mình;

e) Giết người mà liền trước đó hoặc ngay sau đó lại thực hiện một tội phạm rất nghiêm trọng hoặc tội phạm đặc biệt nghiêm trọng;

g) Để thực hiện hoặc che giấu tội phạm khác;

h) Để lấy bộ phận cơ thể của nạn nhân;

i) Thực hiện tội phạm một cách man rợ;

k) Bằng cách lợi dụng nghề nghiệp;

l) Bằng phương pháp có khả năng làm chết nhiều người;

m) Thuê giết người hoặc giết người thuê;

n) Có tính chất côn đồ;

o) Có tổ chức;

p) Tái phạm nguy hiểm;

q) Vì động cơ đê hèn.

2. Phạm tội không thuộc các trường hợp quy định tại khoản 1 Điều này, thì bị phạt tù từ 07 năm đến 15 năm.

3. Người chuẩn bị phạm tội này, thì bị phạt tù từ 01 năm đến 05 năm.

4. Người phạm tội còn có thể bị cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 01 năm đến 05 năm, phạt quản chế hoặc cấm cư trú từ 01 năm đến 05 năm.''

Vậy nên, theo quy định trên nếu người bị bệnh tâm thần mất khả năng nhận thức hoặc khả năng điều khiển hành vi của mình khi giết người thì sẽ không phải chịu trách nghiệm hình sự.

Nhưng trong trường hợp người mắc bệnh tâm thần hay có vấn đề về thần kinh khác vẫn có nhận thức và khả năng điều khiển hành vi khi giết người thì người đó vẫn phải chịu trách nhiệm hình sự đối với hành vi họ gây nên. Việc có vấn đề về thần kinh, mắc bệnh tâm thần chỉ được xem là một tình tiết giảm nhẹ tội theo quy định tại điểm q, khoản 1 Điều 51 Bộ luật Hình sự 2015.