1. Tội chống phá cơ sở giam giữ là gì?

Theo điều 119 Bộ luật Hình sự 2025 sửa đổi bổ sung 2025 tội chống phá cơ sở giam giữ là trường hợp “Người nào nhằm chống chính quyền nhân dân mà phá cơ sở giam giữ, tổ chức trốn khỏi cơ sở giam giữ, đánh tháo người bị giam giữ, người bị áp giải hoặc trốn khỏi cơ sở giam giữ”. Nhằm mục đích làm gián đoạn, suy yếu hệ thống quản lý giam giữ, gây mất an toàn cho cơ quan thực thi pháp luật.

2. Các yếu tố cấu thành tội phạm

2.1 Mặt khách quan

a) Hành vi phạm tội

Người phạm tội có một trong các hành vi sau:

- Phá hoại cơ sở giam giữ: đập phá tường rào, cửa buồng giam, khóa, cổng, thiết bị giám sát, hệ thống báo động, camera…

- Tấn công lực lượng làm nhiệm vụ: dùng vũ lực với quản giáo, cảnh sát hỗ trợ tư pháp, hoặc những người làm công tác bảo vệ tại cơ sở giam giữ.

- Tổ chức, kích động hoặc hỗ trợ gây rối: lôi kéo phạm nhân gây bạo loạn, chống đối, đập phá tài sản của cơ sở giam giữ.

- Giúp phạm nhân trốn thoát: cung cấp công cụ, móc nối từ bên ngoài, mở đường, chuẩn bị phương tiện để phạm nhân chạy trốn.

- Sử dụng vũ khí, chất nổ, chất cháy nhằm làm tê liệt hoạt động của cơ sở giam giữ.

Chỉ cần hành vi có khả năng gây nguy hiểm cho an toàn giam giữ, pháp luật đã đủ căn cứ để xử lý, kể cả khi chưa có hậu quả thực tế.

b) Công cụ, phương tiện phạm tội

Hành vi có thể được thực hiện bằng các phương tiện như: vũ khí thô sơ, vũ khí tự chế, chất nổ, chất cháy, thiết bị cắt phá, hoặc hành vi tổ chức, chỉ đạo tinh vi. Việc sử dụng công cụ nguy hiểm thường là tình tiết tăng nặng.

2.2 Mặt chủ quan

Mặt chủ quan thể hiện ý chí bên trong của người phạm tội. Người phạm tội thực hiện hành vi với lỗi cố ý, tức là họ nhận thức được hành vi của mình có thể gây nguy hiểm, có thể phá hoại hoạt động của cơ sở giam giữ nhưng vẫn thực hiện.

Mục đích có thể là: Giúp phạm nhân trốn thoát; chống đối cơ quan Nhà nước; gây rối loạn, trả thù lực lượng quản giáo; trốn tránh trách nhiệm hình sự; hỗ trợ tổ chức phạm tội bên ngoài…

=> Mục đích cụ thể không phải là dấu hiệu bắt buộc để cấu thành tội, nhưng là căn cứ đánh giá tính nguy hiểm và định khung hình phạt.

2.3 Chủ thể

- Chủ thể của tội phạm tương đối rộng, bao gồm:

+ Người ngoài xã hội: tổ chức, chuẩn bị, hỗ trợ cho hành vi phá cơ sở giam giữ.

+ Người đang bị tạm giữ, tạm giam hoặc đang chấp hành án: tham gia gây rối, đập phá buồng giam, tổ chức vượt ngục,…

+ Người có trách nhiệm quản lý nhưng cố ý tiếp tay cho phạm nhân (trong trường hợp này, họ có thể bị xử lý thêm tội khác như lợi dụng chức vụ, thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng…).

Điều kiện về tuổi chịu trách nhiệm hình sự:

+ Người từ đủ 16 tuổi trở lên phải chịu trách nhiệm hình sự về tội phạm này.

+ Người từ 14 đến dưới 16 tuổi chỉ chịu trách nhiệm nếu hành vi gây hậu quả đặc biệt nghiêm trọng theo quy định chung của BLHS.

2.4 Khách thể

- Tội chống phá cơ sở giam giữ xâm phạm các quan hệ xã hội được pháp luật bảo vệ, bao gồm:

+ Sự an toàn của cơ sở giam giữ: tài sản, tường rào, hệ thống bảo vệ, trang thiết bị kỹ thuật,…

+ Trật tự – an ninh trong cơ sở giam giữ: việc quản lý người bị giam giữ, tạm giam, chấp hành án.

+ Hoạt động đúng đắn của cơ quan tư pháp: điều tra, truy tố, xét xử và thi hành án.

Đây là nhóm quan hệ quan trọng, liên quan trực tiếp đến an ninh quốc gia và trật tự an toàn xã hội, do đó mức độ nguy hiểm của tội phạm rất cao.

3. Hình phạt đối với tội chống phá cơ sở giam giữ

Điều 119 BLHS 2015 sửa đổi bổ sung 2025 quy định mức hình phạt nghiêm khắc tùy theo tính chất và mức độ nguy hiểm của hành vi:

- Khung 1: Phạt tù từ 10 năm đến 20 năm hoặc tù chung thân.

- Khung 2: Phạt tù từ 03 năm đến 10 năm áp dụng đối với trường hợp phạm tội trong trường hợp ít nghiêm trọng.

- Khung 3: Phạt tù từ 01 năm đến 05 năm áp dụng đối với trường hợp người chuẩn bị phạm tội này.

Tội chống phá cơ sở giam giữ nói riêng và các tội phạm khác nói chung trong nhóm tội xâm phạm an ninh quốc gia có tỷ lệ phạm tội rất cao. Vì tính chất đặc biệt nguy hiểm của hành vi phạm tội mà Bộ luật Hình sự năm 2015 sửa đổi bổ sung 2025 đã quy định hình phạt áp dụng đối với nhóm tội danh này rất nghiêm khắc.

Kết luận

Tội chống phá cơ sở giam giữ có cấu thành pháp lý chặt chẽ, đòi hỏi phải xem xét đầy đủ cả hành vi, ý chí, đối tượng bị xâm phạm và người thực hiện hành vi. Đây là tội phạm nguy hiểm, tác động trực tiếp đến an ninh trại giam và hoạt động tư pháp.

Trên đây là toàn bộ tư vấn của chúng tôi, hy vọng rằng, những ý kiến tư vấn này, sẽ giúp làm sáng tỏ các vấn đề mà Quý vị đang quan tâm. Để có thể làm rõ hơn và chi tiết từng vấn đề nêu trên cũng như các vấn đề pháp lý mà quý vị đang cần tham khảo thêm ý kiến chuyên môn. Xin vui lòng liên hệ ngay cho chúng tôi theo địa chỉ email: luatsaosang@gmail.com hoặc qua tổng đài tư vấn: 0936.65.3636 để nhận được sự tư vấn, giải đáp và hỗ trợ từ Luật Sao Sáng. Trân trọng cảm ơn !