1. Căn cứ pháp lý

Căn cứ Điều 235 và 236 của Bộ luật Hình sự năm 2015, tội gây ô nhiễm môi trường được quy định là hành vi thải ra môi trường chất thải nguy hại vượt quá quy chuẩn kỹ thuật, hoặc gây thiệt hại nghiêm trọng cho môi trường, tài nguyên thiên nhiên, sức khỏe con người. Tùy theo mức độ vi phạm, người thực hiện hành vi có thể bị phạt tiền, cải tạo không giam giữ hoặc phạt tù. Trong một số trường hợp, pháp nhân thương mại cũng phải chịu trách nhiệm hình sự.

2. Các dấu hiệu cấu thành tội phạm

Khách thể: Hành vi gây ô nhiễm môi trường xâm phạm đến quan hệ xã hội bảo vệ môi trường sống, bao gồm đất, nước, không khí và các yếu tố tự nhiên khác.
Mặt khách quan: Tội phạm thể hiện ở hành vi thải chất gây ô nhiễm, chôn lấp rác thải nguy hại, xả khí độc hoặc nước thải không qua xử lý ra môi trường, vượt quá ngưỡng cho phép.
Mặt chủ quan: Người phạm tội nhận thức rõ hành vi của mình có thể gây hậu quả nghiêm trọng, nhưng vẫn cố tình thực hiện hoặc bỏ mặc hậu quả xảy ra.
Chủ thể: Chủ thể của tội phạm có thể là cá nhân hoặc pháp nhân thương mại. Người đủ 16 tuổi trở lên phải chịu trách nhiệm hình sự; pháp nhân bị xử lý nếu hành vi được thực hiện nhân danh và vì lợi ích của pháp nhân đó.

3. Mức hình phạt

Tùy theo mức độ nghiêm trọng, hậu quả và yếu tố tăng nặng, pháp luật quy định các mức xử lý như sau:
- Phạt tiền: Từ 500 triệu đồng đến 3 tỷ đồng đối với cá nhân; từ 1 tỷ đồng đến 10 tỷ đồng đối với pháp nhân thương mại.
- Phạt tù: Từ 6 tháng đến 7 năm, nếu gây thiệt hại lớn hoặc làm chết người.
- Hình phạt bổ sung: Cấm đảm nhiệm chức vụ, đình chỉ hoạt động, tước quyền sử dụng giấy phép có thời hạn.

4. Biện pháp khắc phục hậu quả

Người hoặc tổ chức phạm tội có thể bị buộc:
- Khôi phục lại hiện trạng môi trường ban đầu trong khả năng cho phép;
- Bồi thường thiệt hại cho Nhà nước, tổ chức và cá nhân bị ảnh hưởng;
- Thực hiện các biện pháp cải tạo, xử lý chất thải theo quy định pháp luật.
Ngoài ra, hành vi gây ô nhiễm còn có thể bị xử phạt hành chính nếu chưa đủ yếu tố cấu thành tội phạm, theo Nghị định 45/2022/NĐ-CP về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực bảo vệ môi trường.

Kết luận

Môi trường là tài sản vô giá của con người và xã hội. Việc tôn trọng, bảo vệ môi trường không chỉ là nghĩa vụ pháp lý mà còn là trách nhiệm đạo đức của mỗi cá nhân và tổ chức. Bất kỳ hành vi nào gây ô nhiễm, hủy hoại môi trường đều có thể bị xử lý nghiêm khắc theo quy định của pháp luật hình sự Việt Nam.

Trên đây là toàn bộ tư vấn của chúng tôi, hy vọng rằng, những ý kiến tư vấn này, sẽ giúp làm sáng tỏ các vấn đề mà Quý vị đang quan tâm. Để có thể làm rõ hơn và chi tiết từng vấn đề nêu trên cũng như các vấn đề pháp lý mà quý vị đang cần tham khảo thêm ý kiến chuyên môn. Xin vui lòng liên hệ ngay cho chúng tôi theo địa chỉ email: luatsaosang@gmail.com hoặc qua tổng đài tư vấn: 0936.65.3636 để nhận được sự tư vấn, giải đáp và hỗ trợ từ Luật Sao Sáng. Trân trọng cảm ơn !