1. Công văn 7516 quy định về thanh toán tiền bồi thường theo Luật Đất đai năm 2024

Ngày 28/10/2024, Bộ Tài nguyên và Môi trường đã ban hành Công văn số 7516/BTNMT-QHPTTNĐ nhằm giải đáp các vướng mắc liên quan đến việc kiểm soát và thanh toán tiền bồi thường, hỗ trợ, và tái định cư theo quy định của Luật Đất đai 2024. Đây là văn bản mang tính hướng dẫn, tháo gỡ các khó khăn thực tế trong quá trình triển khai các chính sách đền bù khi Nhà nước thu hồi đất, giúp đảm bảo quyền lợi của người dân cũng như tính minh bạch trong công tác quản lý đất đai.

Trong thời gian qua, việc thực hiện các quy định về bồi thường, hỗ trợ, và tái định cư theo Luật Đất đai 2024 đã gặp phải nhiều vấn đề phát sinh từ thực tế, đặc biệt liên quan đến quá trình kiểm soát và thanh toán tiền đền bù. Những vướng mắc này không chỉ gây chậm trễ trong việc chi trả bồi thường mà còn làm ảnh hưởng đến quyền lợi của người dân có đất bị thu hồi, đồng thời đặt ra thách thức đối với các cơ quan quản lý nhà nước trong việc triển khai chính sách. Trên cơ sở đó, Bộ đã ban hành Công văn 7516/BTNMT-QHPTTNĐ để hướng dẫn chi tiết và giải quyết những vướng mắc này.

Nội dung Công văn đã làm rõ sự thay đổi trong quy định về nơi mở tài khoản để xử lý số tiền bồi thường, hỗ trợ mà người có đất bị thu hồi hoặc chủ sở hữu tài sản không nhận, hoặc trường hợp đất và tài sản đang có tranh chấp.

Cụ thể, khoản 4 Điều 94 Luật Đất đai 2024 quy định rằng các khoản tiền bồi thường, hỗ trợ nêu trên sẽ được gửi vào Ngân hàng Thương mại do Nhà nước nắm giữ cổ phần chi phối. Điều này đánh dấu một thay đổi lớn so với Luật Đất đai 2013, khi khoản 3 Điều 93 quy định rằng các khoản tiền này phải được gửi vào tài khoản tiền gửi tại Kho bạc Nhà nước. Sự thay đổi này nhằm nâng cao hiệu quả quản lý tài chính, tối ưu hóa việc sử dụng nguồn lực và đảm bảo tính minh bạch, nhưng đồng thời cũng đặt ra thách thức trong việc chuyển tiếp và xử lý các khoản tiền đã được gửi tại Kho bạc Nhà nước trước thời điểm Luật Đất đai 2024 có hiệu lực.

Bộ Tài chính đã chỉ ra rằng hiện nay, một lượng lớn tiền bồi thường, hỗ trợ vẫn đang được gửi tại Kho bạc Nhà nước theo các phương án bồi thường, hỗ trợ và tái định cư đã được phê duyệt trước khi Luật Đất đai 2024 có hiệu lực. Cụ thể, các khoản tiền này thuộc về:

Người có đất thu hồi nhưng chưa nhận tiền bồi thường, hỗ trợ.

Các trường hợp đất bị thu hồi hoặc tài sản có tranh chấp, chưa thể giải quyết dứt điểm.

Việc thay đổi nơi gửi tiền từ Kho bạc Nhà nước sang Ngân hàng Thương mại Nhà nước yêu cầu một cơ chế chuyển tiếp rõ ràng, đảm bảo không làm gián đoạn hoặc ảnh hưởng đến quyền lợi của người dân.

2. Quy định về khoản chi trả tiền bồi thường, hỗ trợ, tái định cư theo Công văn 7516/BTNMT

Theo Luật Đất đai 2024, khoản 4 Điều 94 đã quy định rõ ràng rằng không có sự phân biệt giữa các trường hợp không nhận tiền bồi thường, hỗ trợ và các trường hợp đất hoặc tài sản đang có tranh chấp, bất kể các tình huống này phát sinh trước hay sau ngày 01/8/2024 – thời điểm Luật Đất đai 2024 chính thức có hiệu lực.

Điều này đồng nghĩa với việc các khoản tiền bồi thường, hỗ trợ hoặc tái định cư của người có đất bị thu hồi, chủ sở hữu tài sản không nhận hoặc những khoản liên quan đến đất và tài sản đang có tranh chấp đều phải được xử lý theo một nguyên tắc thống nhất, không phụ thuộc vào thời điểm phát sinh tình huống.

Căn cứ vào quy định tại khoản 4 Điều 94 Luật Đất đai 2024, Bộ Tài nguyên và Môi trường đã đề nghị Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương thực hiện các biện pháp cụ thể để xử lý số tiền này.

Các khoản tiền bồi thường, hỗ trợ được phân thành hai trường hợp chính:

Trường hợp không nhận tiền: Người có đất bị thu hồi hoặc chủ sở hữu tài sản không nhận tiền bồi thường, hỗ trợ theo phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư đã được cấp có thẩm quyền phê duyệt.

Trường hợp có tranh chấp: Các khoản tiền bồi thường, hỗ trợ liên quan đến đất hoặc tài sản đang trong quá trình giải quyết tranh chấp pháp lý.

Đối với cả hai trường hợp này, số tiền phải được gửi vào tài khoản tiền gửi tại Ngân hàng Thương mại do Nhà nước nắm giữ cổ phần chi phối. Đây là thay đổi quan trọng so với quy định cũ tại Luật Đất đai 2013, khi các khoản tiền này được gửi tại Kho bạc Nhà nước.

3. Quy định về trả tiền chi trả tiền bồi thường hỗ trợ tái định cư khi nhà nước thu hồi đất

Việc bồi thường, hỗ trợ và tái định cư cho người dân khi Nhà nước thu hồi đất luôn là vấn đề nhận được sự quan tâm sâu sắc của các cấp chính quyền cũng như người dân. Để đảm bảo quyền lợi cho người có đất bị thu hồi và minh bạch hóa quy trình, Luật Đất đai 2024 đã bổ sung và hoàn thiện các quy định liên quan, trong đó khoản 3 Điều 94 quy định cụ thể về việc chi trả tiền bồi thường, hỗ trợ, tái định cư. Quy định này không chỉ làm rõ thời hạn, trách nhiệm của cơ quan có thẩm quyền mà còn đưa ra các biện pháp chế tài khi xảy ra chậm trễ.

Theo quy định tại khoản 3 Điều 94 Luật Đất đai 2024, việc chi trả tiền bồi thường, hỗ trợ cho người dân có đất bị thu hồi phải được thực hiện đúng thời hạn quy định. Trong vòng 30 ngày kể từ ngày quyết định phê duyệt phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư có hiệu lực, cơ quan, đơn vị, tổ chức thực hiện bồi thường phải hoàn tất việc chi trả tiền cho người có đất thu hồi và chủ sở hữu tài sản trên đất. Quy định này nhằm đảm bảo rằng người dân sớm nhận được khoản bồi thường để ổn định cuộc sống và thực hiện các kế hoạch tái định cư, giảm thiểu tác động tiêu cực từ việc thu hồi đất.

Trong trường hợp việc chi trả bị chậm trễ, Luật Đất đai 2024 đã quy định rõ ràng các biện pháp xử lý để bảo vệ quyền lợi của người dân:

Khoản tiền bồi thường chậm trả: Nếu cơ quan, tổ chức thực hiện bồi thường không chi trả đúng hạn, người có đất bị thu hồi và chủ sở hữu tài sản sẽ được thanh toán thêm một khoản tiền tính theo mức tiền chậm nộp quy định tại Luật Quản lý thuế 2019.

Cách tính khoản tiền chậm trả: Khoản tiền này sẽ được tính trên số tiền bồi thường chậm trả và thời gian chậm trả, đảm bảo người dân không bị thiệt thòi do sự chậm trễ từ phía cơ quan có trách nhiệm.

Luật cũng quy định rõ trách nhiệm của cơ quan có thẩm quyền trong việc xử lý các trường hợp chậm chi trả:

Phê duyệt phương án chi trả bồi thường chậm: Cơ quan có thẩm quyền phải phê duyệt phương án bồi thường chậm trả để đảm bảo quyền lợi cho người dân có đất bị thu hồi. Điều này giúp quy trình chi trả bồi thường diễn ra công khai, minh bạch và có căn cứ pháp lý rõ ràng.

Bố trí kinh phí: Kinh phí để chi trả khoản bồi thường chậm được lấy từ ngân sách của cấp phê duyệt phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư. Việc này giúp đảm bảo nguồn lực tài chính để xử lý các trường hợp chậm trễ, tránh tình trạng thiếu kinh phí làm ảnh hưởng đến quyền lợi người dân.

Quy định về chi trả bồi thường, hỗ trợ, tái định cư tại khoản 3 Điều 94 Luật Đất đai 2024 thể hiện sự tiến bộ trong chính sách quản lý đất đai của Nhà nước. Những điều khoản cụ thể về thời hạn chi trả, biện pháp xử lý chậm trễ và trách nhiệm của cơ quan có thẩm quyền không chỉ giúp đảm bảo quyền lợi của người dân mà còn tăng cường tính minh bạch, hiệu quả trong quá trình thực thi. Đây là bước đi quan trọng, góp phần xây dựng môi trường quản lý đất đai công bằng, minh bạch và hiệu quả, đáp ứng kỳ vọng của người dân cũng như các bên liên quan.

Trên đây là toàn bộ tư vấn của chúng tôi, hy vọng rằng, những ý kiến tư vấn này, sẽ giúp làm sáng tỏ các vấn đề mà Quý vị đang quan tâm. Để có thể làm rõ hơn và chi tiết từng vấn đề nêu trên cũng như các vấn đề pháp lý mà Quý vị đang cần tham khảo thêm ý kiến chuyên môn. Xin vui lòng liên hệ ngay cho chúng tôi theo địa chỉ email: luatsaosang@gmail.com hoặc qua Tổng đài tư vấn: 0936.65.3636 - 0972.17.27.57 để nhận được sự tư vấn, giải đáp và hỗ trợ từ Luật Sao Sáng. Trân trọng cảm ơn!