1. Tổng quan về Luật Đất đai 2024

- Luật Đất đai 2024 bao gồm:

16 chương và 260 điều, hoàn thành một trong những nhiệm vụ lập pháp quan trọng hàng đầu của nhiệm kỳ Quốc hội khóa XV theo đúng Hiến pháp năm 2013, đúng chủ trương, đường lối của Đảng, mà trực tiếp là Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng và Nghị quyết số 18-NQ-TW ngày 16/6/2022 của Hội nghị Trung ương 5 khóa XIII.

- Thống kê sơ bộ cho thấy có khoảng 65 điều, khoản giao Chính phủ quy định chi tiết và Chính phủ sẽ phải ban hành Nghị định hướng dẫn các điều, khoản này. Số lượng dự thảo cơ quan soạn thảo gửi kèm theo hồ sơ dự án Luật chỉ là dự kiến, vì trong quá trình thi hành, thì số lượng Nghị định hướng dẫn có thể tăng lên hoặc giảm xuống quan trọng nhất là nội dung hướng dẫn phải đầy đủ, có thể một Nghị định hướng dẫn nhiều điều, khoản của Luật.

2. Những vấn đề mới của Luật Đất đai 2024

2.1. Giao đất, cho thuê đất chuyển mục đích sử dụng

- Đấu giá, đấu thầu

Luật quy định cụ thể các trường hợp giao đất qua hoặc không thông qua đấu giá, đấu thầu, quy định cụ thể các trường hợp cho thuê đất trả tiền một lần cho cả thời gian thuê theo đúng tinh thần của Nghị quyết số 18 của Trung ương.

- Phân cấp

Quy định cụ thể điều kiện, thẩm quyền cho phép chuyển mục đích sử dụng đất, trong đó phân cấp cho Hội đồng nhân cấp tỉnh thẩm quyền chấp nhận việc chuyển mục đích sử dụng đất trồng lúa, đất rừng phòng hộ, đất rừng đặc dụng, đất rừng sản xuất là rừng tự nhiên.

2.2. Phân cấp, phân quyền

- Phân cấp, phân quyền

Đẩy mạnh phân cấp, phân quyền trong thực hiện quyền đại diện chủ sở hữu toàn dân về đất đai, thống nhất quản lý theo hướng nâng cao trách nhiệm của địa phương và kiểm tra, giám sát, kiểm soát chặt chẽ của Trung ương, giảm đầu mối, giảm trung gian, gắn với cải cách hành chính, giảm phiền hà, giảm tiêu cực.

- Cải cách hành chính

Phân cấp trong việc chuyển mục đích sử dụng đất, trong quyết định giá đất cụ thể, thu hồi đất, … giảm đầu mối trung gian trong giao đất, cho thuê đất tại khi kinh tế, khu công nghệ cao, cảng hàng không sân bay, … Tập trung cải cách thủ tục hành chính, đơn giản hóa, minh bạch thủ tục hành chính để người dân thuận tiện trong quá trình thực hiện thủ tục.

2.3. Thu hồi, bồi thường, hỗ trợ tái định cư

- Quy định 31 trường hợp Nhà nước thu hồi đất để phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng.

- Luật quy định cụ thể về trình tự, thủ tục thu hồi đất để phát triển kinh tế xã hội vì lợi ích quốc gia công cộng với nhiều điểm mới, bảo đảm dân chủ, khách quan, công bằng, công khai, minh bạch, kịp thời và đúng quy định của pháp luật, vì lợi ích chug của cộng đồng và sự phát triển bền vững.

- 3 nhóm dự án Nhà nước thu hồi đất để phát triển kinh tế xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng:

+ Công trình công cộng

+ Trụ sở cơ quan Nhà nước, công trình sự nghiệp

+ Một số trường hợp khác, có tiêu chí cụ thể

2.4. Đất cho đồng bào dân tộc thiểu số

- Luật đã quy định các chính sách bảo đảm sinh hoạt cộng đồng, giao đất, cho thuê đất đối với đồng bào dân tộc thiểu số đất ở, đất sản xuất.

- Quy định trách nhiệm của các cơ quan Nhà nước trong việc xây dựng và thực hiện chính sách hỗ trợ đất đai đối với đồng bào dân tộc thiểu số, nguồn lực để thực hiện chính sách

- Đảm bảo quỹ đất để thực hiện chính sách đất đai đối với đồng bào dân tộc thiểu số

- Quy định hạn chế một số quyền của người sử dụng đất đối với các trường hợp được giao đất, cho thuê đất, chuyển mục đích sử dụng đất theo chính sách hỗ trợ đất đai đối với đồng bào dân tộc thiểu số

2.5. Quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất

- Đổi mới quy trình, nội dung, phương pháp lập quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất, tăng cường công khai, minh bạch

- Các quy hoạch quốc gia cũng như quy hoạch sử dụng đất và các quy hoạch ngành, lĩnh vực có sử dụng đất phải bảo đảm phù hợp, thống nhất, đồng bộ, gắn kết chặt chẽ thúc đẩy lẫn nhau để phát triển

- Người dân được lấy ý kiến công tác lập quy hoạch sử dụng đất

- Bổ sung, hoàn thiện các quy định về việc thực hiện các quyền của người sử dụng đất trong các khu vực quy hoạch, theo đó quy hoạch sử dụng đất đã được công bố mà chưa có kế hoạch sử dụng đất hàng năm cấp huyện thì người sử dụng đất được tiếp tục sử dụng và được thực hiện các quyền của người sử dụng đất

- Phân cấp cho các địa phương trong xác định các chỉ tiêu quy hoạch để các địa phương chủ động phát triển kinh tế -  xã hội

2.6. Điều tra cơ bản

Luật quy định việc điều tra cơ bản đất đai, đánh giá tiềm năng đất đai, xây dựng cơ sở dữ liệu đất đai tập trung thống nhất. 

Việc thông qua Luật Đất đai tại kỳ họp bất thường lần thứ năm cùng với Luật Nhà ở, Luật Kinh doanh bất động sản tại kỳ họp thứ sáu vưà qua và có hiệu lực đồng thời từ 1/1/2025 đã đáp ứng yêu cầu hoàn thiện đồng bộ chính sách, pháp luật về quản lý và sử dụng đất phù hợp với thể chế phát triển nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa để nguồn lực đất đai được quản lý, khai thác, sử dụng tiết kiệm, bền vững, hiệu quả cao nhất.

Trên đây là toàn bộ tư vấn của chúng tôi, hy vọng rằng, những ý kiến tư vấn này, sẽ giúp làm sáng tỏ các vấn đề mà Quý vị đang quan tâm. Để có thể làm rõ hơn và chi tiết từng vấn đề nêu trên cũng như các vấn đề pháp lý mà Quý vị đang cần tham khảo thêm ý kiến chuyên môn. Xin vui lòng liên hệ ngay cho chúng tôi theo địa chỉ email: luatsaosang@gmail.com hoặc qua Tổng đài tư vấn: 0936.65.3636 - 0972.17.27.57 để nhận được sự tư vấn, giải đáp và hỗ trợ từ Luật Sao Sáng. Trân trọng cảm ơn !