1. Quy định về ngày nghỉ lễ, tết

Căn cứ theo quy định tại Điều 112 Bộ Luật lao động năm 2019 thì hằng năm cán bộ, công chức, viên chức, người lao động trên phạm vi cả nước đều được nghỉ Tết Âm lịch ít nhất là 05 ngày và được hưởng nguyên lương đối với những ngày này. Thời gian nghỉ Tết Âm lịch do người sử dụng lao động lựa chọn 01 ngày cuối năm và 04 ngày đầu năm âm lịch hoặc 02 ngày cuối năm và 03 ngày đầu năm âm lịch.

“Điều 112. Nghỉ lễ, tết

1. Người lao động được nghỉ làm việc, hưởng nguyên lương trong những ngày lễ, tết sau đây:

a) Tết Dương lịch: 01 ngày (ngày 01 tháng 01 dương lịch);

b) Tết Âm lịch: 05 ngày;

c) Ngày Chiến thắng: 01 ngày (ngày 30 tháng 4 dương lịch);

d) Ngày Quốc tế lao động: 01 ngày (ngày 01 tháng 5 dương lịch);

đ) Quốc khánh: 02 ngày (ngày 02 tháng 9 dương lịch và 01 ngày liền kề trước hoặc sau);

e) Ngày Giỗ Tổ Hùng Vương: 01 ngày (ngày 10 tháng 3 âm lịch).

2. Lao động là người nước ngoài làm việc tại Việt Nam ngoài các ngày nghỉ theo quy định tại khoản 1 Điều này còn được nghỉ thêm 01 ngày Tết cổ truyền dân tộc và 01 ngày Quốc khánh của nước họ.

3. Hằng năm, căn cứ vào điều kiện thực tế, Thủ tướng Chính phủ quyết định cụ thể ngày nghỉ quy định tại điểm b và điểm đ khoản 1 Điều này.”

Nếu người lao động có ca làm việc vào ngày nghỉ lễ, tết thì người lao động sẽ được hưởng lương ít nhất 300% mức lương hiện hưởng. Ngoài Căn cứ vào nội dung thỏa thuận trong hợp đồng làm việc, hợp đồng lao động, quy chế nội bộ của đơn vị về tiền thưởng, thỏa ước lao động tập thể và quan trọng là hiệu quả, năng suất làm việc và tình hình doanh thu mà đơn vị quyết định việc trả lương thưởng cho nhân viên.

2. Quy định về tiền thưởng lễ, tết

Tiền thưởng được hiểu là khoản thù lao bổ sung cho tiền lương để trả cho những yếu tố mới phát sinh trong quá trình lao động chưa tính đến trong mức lương theo chức danh hoặc theo công việc có thể kể đến như:

– Thưởng nâng cao chất lượng sản phẩm.

– Thưởng giảm tỷ lệ sản phẩm hỏng.

– Thưởng tiết kiệm nguyên liệu, vật tư.

– Thưởng hoàn thành vượt mức năng suất lao động.

Việc tiền thưởng sẽ căn cứ dựa trên các yếu tố sau:

– Chỉ tiêu thưởng: doanh nghiệp đưa ra yêu cầu về các chỉ tiêu thưởng phải rõ ràng ngay từ đầu, cụ thể để người lao động nắm bắt được và có động lực làm việc để cuối năm hoặc các đợt đạt chỉ tiêu xét thưởng.

Chỉ tiêu đưa ra thường sẽ gắn liền với các thành tích cũng như năng suất làm việc của người lao động; thực tế sẽ gồm cả chỉ tiêu về chất lượng cũng như chỉ tiêu về số lượng. Trong đó phải xác định được một hay một số chỉ tiêu chủ yếu.

– Điều kiện thưởng: đưa ra được điều kiện thưởng để nhằm làm căn cứ, tiền đề để xét thưởng. Bên cạnh đó, các điều kiện thưởng còn được dùng để kiểm tra việc thực hiện các chỉ tiêu thưởng.

– Nguồn tiền thưởng: Nguồn tiền thưởng xuất phát từ quỹ của doanh nghiệp như từ lợi nhuận, từ tiết kiệm quỹ tiền lương của doanh nghiệp,…

– Mức tiền thưởng: Mức tiền thưởng sẽ phụ thuộc vào quỹ ngân sách của công ty, căn cứ dựa trên tình hình phát triển, mức thu lợi nhuận của công ty.

3. Quy định về việc thưởng Tết cho người lao động

Thông thường, trên thực tế khi đăng tin tuyển dụng lao động, phía bên công ty đều đăng tải ghi có quy định thưởng lương tháng thứ 13.

Hiện nay, trong các văn bản quy phạm pháp luật chưa có quy định nào buộc công ty phải thưởng Tết lương tháng thứ 13 cho công ty. Do vậy, người sử dụng lao động không bắt buộc phải thưởng Tết cho người lao động. Việc thưởng hay không thưởng; mức thưởng là bao nhiêu thì do doanh nghiệp tự quyết định và sẽ căn cứ dựa trên tình hình, kết quả sản xuất, kinh doanh của công ty để có quy chế lương thưởng Tết sao cho phù hợp nhất.

Nếu trong năm doanh nghiệp kinh doanh – sản xuất có lợi nhuận, người lao động hoàn thành công việc được giao và thỏa mãn đầy đủ các điều kiện thưởng Tết theo Quy chế thưởng của công ty thì công ty sẽ phải thưởng Tết cho người lao động theo quy định. Còn ngược lại, nếu kết quả kinh doanh – sản xuất của doanh nghiệp gặp khó khăn, nguồn tài chính hạn hẹp thì doanh nghiệp đó có thể không thưởng Tết.

Quy chế thưởng Tết kể cả Tết dương lịch hay Âm lịch, người sử dụng lao động sẽ quyết định và phải công bố công khai tại trụ sở nơi làm việc. Trước khi công bố phải có sự tham khảo ý kiến của tổ chức đại diện người lao động. Doanh nghiệp có thể không nhất thiết thưởng Tết bằng tiền mặt; doanh nghiệp có thể thưởng Tết thông qua sản phẩm của công ty hoặc các hiện vật khác.

Đồng thời, pháp luật cũng không quy định người lao động làm được bao lâu thì sẽ được thưởng Tết. Thực tế, các doanh nghiệp sẽ căn cứ dựa trên các tiêu chí   lực và thâm niên làm việc của mỗi người lao động nên sẽ có sự chênh lệch và khác nhau về tiền thưởng.

Ở mỗi doanh nghiệp, tùy vào hoạt động và tình hình của doanh nghiệp thì có thể xây dựng quy chế thưởng Tết cho người lao động một lần hoặc theo từng năm. Chế độ thưởng Tết có thể thay đổi theo từng năm tùy thuộc vào những tiêu chí nhân lực, hoạt động kinh doanh, lợi nhuận,…

Theo quy định tại Bộ luật lao động, việc thưởng cho người lao động hay không là quyền của người sử dụng lao động. Căn cứ chung để xác định tiền thưởng cho người lao động là kết quả sản xuất kinh doanh hàng năm của người sử dụng lao động và mức độ hoàn thành công việc của người lao động. Những vấn đề cụ thể như nguyên tắc, các trường hợp, tiêu chuẩn, thời gian, mức, cách thức, nguồn kinh phí thực hiện…thưởng sẽ được quy định trong quy chế của doanh nghiệp. Cũng có những trường hợp, tiền thưởng của người lao động sẽ được thỏa thuận ghi trong thỏa ước lao động tập thể hoặc hợp đồng lao động của hai bên.

Riêng vấn đề tiền thưởng trong các doanh nghiệp nhà nước phải thực hiện theo quy định của Chính phủ nhằm một mặt bảo toàn và phát triển vốn nhà nước , mặt khác tranh tình trạng lợi dụng để tham nhũng, lãng phí, chi tiêu tài chính không hợp lý.

Tiền thường có tác dụng kích thích mạnh mẽ người lao động phấn đấu và sáng tạo trong quá trình lao động, bảo đảm sự công bằng trong lĩnh vực trả lương…Trên thực tế hiện nay, nhiều doanh nghiệp đã sử dụng tiền thưởng như chiến lược để ổn định lực lượng lao động tại chỗ, thu hút người lao dộng giỏi và phát triển về chất lực lượng lao động trong đơn vị , tạo lợi thế cạnh tranh trên thị trường.

4. Công ty có bắt buộc phải thưởng tết không

- Người sử dụng lao động có bắt buộc phải có trách nhiệm thưởng tết cho người lao động? nếu không thưởng cuối năm có bị truy cứu trách nhiệm hình sự hay không ?

Theo quy định tại Bộ luật lao động 2019 hiện hành thì không có quy định cụ thể nào về việc bắt buộc người sử dụng lao động phải có trách nhiệm thưởng tết cho người lao động.

Mà việc chi trả tiền thưởng cho người lao động được thực hiện theo quy định tại Điều 104 Bộ luật lao động 2019. Tại Bộ Luật lao động 2019 quy định như sau:

“Điều 104. Thưởng

1. Thưởng là số tiền hoặc tài sản hoặc bằng các hình thức khác mà người sử dụng lao động thưởng cho người lao động căn cứ vào kết quả sản xuất, kinh doanh, mức độ hoàn thành công việc của người lao động.

2. Quy chế thưởng do người sử dụng lao động quyết định và công bố công khai tại nơi làm việc sau khi tham khảo ý kiến của tổ chức đại diện người lao động tại cơ sở đối với nơi có tổ chức đại diện người lao động tại cơ sở.”

Như vậy, có nghĩa là, Căn cứ quy định được trích dẫn trên đây thì thưởng tết cho người lao động không phải là quy định bắt buộc. Mà căn cứ vào tình hình hoạt động kinh doanh của công ty, các chỉ số hiệu quả, năng suất làm việc và mức độ hoàn thành công việc của người lao động trong một năm mà doanh nghiệp có thể xây dựng quy chế nội bộ của doanh nghiệp về việc thưởng tết cho người lao động.

Tùy vào tình hình hoạt động của doanh nghiệp mà doanh nghiệp có thể xây dựng quy chế thưởng tết cho người lao động một lần hoặc theo từng năm.

Do đó: Mức thưởng tết hằng năm (đối với doanh nghiệp có thực hiện thưởng tết cho người lao động) cho người lao động sẽ do doanh nghiệp tự quyết định dựa vào tình hình kinh doanh của doanh nghiệp và các chỉ số mức độ hoàn thành công việc của từng người lao động.

Thưởng lễ, tết không phải là điều bắt buộc

Tính đến thời điểm hiện tại pháp luật vẫn chưa có bất cứ một quy định cụ thể về tiền thưởng tết. Việc thưởng tết áp dụng theo quy định về tiền thưởng tại Bộ Luật Lao động năm 2019 để tiến hành thưởng tết cho người lao động. Tiền thưởng là khoản tiền mà người sử dụng lao động thưởng cho người lao động dựa trên kết quả sản xuất kinh doanh hằng năm và mức độ hoàn thành công việc của người lao động. Quy chế thưởng cụ thể sẽ do người sử dụng lao động quyết định và công bố công khai tại nơi làm việc sau khi tham khảo ý kiến của tổ chức đại diện tập thể lao động tại cơ sở.

Như vậy, việc trả tiền thưởng tết không phải là quy định bắt buộc phải thực hiện mà chỉ là điều khoản khuyến khích của người sử dụng lao động. Việc thưởng nhiều hay ít sẽ dựa trên cơ sở thỏa thuận của người sử dụng lao động với người lao động thông qua hợp đồng lao động, thỏa ước lao động tập thể. Trong trường hợp doanh nghiệp làm ăn thua lỗ hay khi người lao động không hoàn thành công việc theo quy định, họ hoàn toàn có thể không nhận được thưởng tết.

Tiền thưởng Tết do người sử dụng lao động quyết định, được công bố công khai tại nơi làm việc sau khi tham khảo ý kiến của tổ chức đại diện tập thể lao động tại cơ sở bằng Quy chế thưởng. Hình thức thưởng Tết cho người lao động tùy thuộc vào văn hóa doanh nghiệp cũng như điều kiện thực tế của mỗi doanh nghiệp.

Thời gian để được tính thưởng tết nên mỗi doanh nghiệp sẽ tự căn cứ vào tình hình, kết quả sản xuất, kinh doanh của mình để quyết định mức thưởng cho người lao động dựa trên hợp đồng lao động hoặc có cộng dồn thời gian học việc, thử việc…Các hình thức thưởng sẽ bao gồm thưởng bằng tiền, hiện vật, nhiều doanh nghiệp thưởng tết bằng chính sản phẩm mà doanh nghiệp mình sản xuất.

4. Công ty không thưởng Tết cho nhân viên có vi phạm gì không

Như trên đã phân tích, việc thưởng Tết cho nhân viên hoàn toàn phụ thuộc vào tình hình của doanh nghiệp và do doanh nghiệp tự quyết định. Do đó, việc công ty không thưởng Tết cho nhân viên là không trái với quy định của luật. Do đó, công ty sẽ không bị phạt bởi không phải là hành vi vi phạm pháp luật.

Tuy nhiên, nhìn nhận lại trên thực tế, cả một năm người lao động cống hiến hết mình cho doanh nghiệp, mang lại doanh thu, lợi nhuận, do vậy, công ty cũng nên có những chính sách để hỗ trợ một khoản tiền lương thưởng cho công nhân viên. Mục đích của việc thưởng Tết mang lại rất lớn. Cụ thể như:

– Lương thưởng Tết như là món quà tinh thần cho người lao động: Một năm làm việc hầu như ai cũng sẽ trông chờ đến cuối năm để được hưởng lương tháng thứ 13. Đó được coi như phần thưởng hết năm cho người lao động khi đã cố gắng đạt chỉ tiêu KPI, đạt hiệu suất làm việc,… Bên cạnh đó, cuối năm là dịp Tết, người lao động cần mua sắm và chi tiêu nhiều thứ cho gia đình. Như vậy, việc thưởng Tết cũng chính là nguồn thu nhập của người lao động vào đợt cuối năm bên cạnh khoản lương chính được hưởng.

– Việc công ty thưởng Tết cũng chính là động lực cho người lao động cố gắng và gắn bó với công ty vào những năm sau hay nhiều năm nữa: việc thưởng Tết ở mỗi doanh nghiệp luôn sẽ có những tiêu chí nhất định đề ra, lương thưởng mỗi người khác nhau phụ thuộc vào năng lực và thái độ làm việc của mỗi cá nhân. Do vậy, để muốn cuối năm đạt được mức lương thưởng lớn thì người lao động cần có sự cố gắng, thi đua để đạt được.

– Tạo quan hệ lao động để người lao động gắn bó và tìm đến công ty: một trong những tiêu chí để đánh giá một doanh nghiệp tốt cũng như để người lao động muốn gắn bó lâu dài đó là chế độ lương thưởng thật sự hợp lý và ưu đãi. Do vậy, công ty nào có chế độ thưởng tết cao thường người lao động sẽ gắn bó lâu hơn, ít có trường hợp nghỉ việc ồ ạt. Bởi việc thưởng ngoài là nguồn thu nhập cũng là sự động viên tinh thần ghi nhận quá trình lao động của người lao động.

5. Ví dụ về cách tính lương thưởng cuối năm

Luật Sao Sáng đưa ra một ví dụ cụ thể để Quý khách hàng có thể tham khảo như sau:

Năm 2023 công ty A có quy chế thưởng tết cho người lao động như sau: Thưởng tết âm lịch cho người lao động trên cơ sở 02 tháng lương theo hợp đồng lao động theo tỷ lệ (%) hoàn thành công việc trên thang tỷ lệ 100%. Trong đó, người lao động có mức lương trên hợp đồng là 9.000.000 đồng/tháng, và tỷ lệ hoàn thành công việc là 80%.

Suy ra, mức thưởng tết của người lao động A được nhận = 9.000.000 x 2 x 80% = 14.400.000 đồng.

Trên đây là nội dung Công ty Luật TNHH Sao Sáng gửi đến quý bạn đọc quy định của pháp luật về chế độ nghỉ tết và thưởng tết năm 2023. Nếu có vấn đề còn thắc mắc cần được hỗ trợ giải đáp vui lòng liên hệ với chúng tôi qua Email:luatsaosang@gmail.com hoặc hotline: 0936.65.36.36 – 0972.17.27.57 để được tư vấn và hỗ trợ nhanh nhất.