ĐỊNH HƯỚNG PHÁT TRIỂN DỊCH VỤ SỞ HỮU TRÍ TUỆ TẠI VIỆT NAM
Định hướng phát triển dịch vụ sở hữu trí tuệ tại Việt Nam được xây dựng dựa trên 3 trụ cột chính: hoàn thiện hệ thống pháp lý, nâng cao năng lực cung cấp dịch vụ và thúc đẩy khai thác thương mại hoá tài sản trí tuệ, với mục tiêu đưa Việt Nam trở thành quốc gia dẫn đầu ASEAN về sở hữu trí tuệ đến năm 2030.
1. Khung pháp lý hiện hành
Theo Điều 1 của Luật Sở hữu trí tuệ năm 2005, pháp luật Việt Nam quy định về quyền tác giả, quyền liên quan, quyền sở hữu công nghiệp và quyền đối với giống cây trồng. Điều 2 của Luật Sở hữu trí tuệ năm 2005 áp dụng cho cả tổ chức, cá nhân Việt Nam và nước ngoài đáp ứng điều kiện theo luật và điều ước quốc tế.
2. Định hướng chiến lược đến 2030
Điều 1 của Quyết định 1068/QĐ- TTg phê duyệt Chiến lược sở hữu trí tuệ với những định hướng cụ thể:
Mục tiêu tổng quát:
- Đến 2030, Việt Nam thuộc nhóm các nước dẫn đầu ASEAN về trình độ sáng tạo, bảo hộ và khai thác quyền sở hữu trí tuệ
- Xác lập quyền sở hữu công nghiệp nhanh chóng, minh bạch, công bằng
- Nâng cao hiệu quả thực thi pháp luật, giảm đáng kể tình trạng xâm quyền sở hữu trí tuệ
Chỉ tiêu cụ thể:
- Số đơn đăng ký sáng chế tăng 16- 18%/năm
- Số đơn đăng ký kiểu dáng công nghiệp tăng 6-8%/năm
- Số đơn đăng ký nhãn hiệu tăng 8-10%/năm
- Tỉ lệ sáng chế được khai thác thương mại đạt 8-10%/năm
3. Các nhiệm vụ trọng tâm phát triển dịch vụ
a. Hoàn thiện chính sách pháp luật
- Tăng cường sự phù hợp của chính sách sở hữu trí tuệ với các ngành kinh tế- xã hội
- Cân bằng lợi ích giữa bảo hộ sáng chế với lợi ích cộng đồng, đặc biệt trong dược phẩm
- Hoàn thiện quy định về giao dịch tài sản trí tuệ: góp vốn, định giá, kế toán
b. Nâng cao hiệu lực quản lý nhà nước
- Kiện toàn hệ thống cơ quan quản lý theo hướng hiệu quả
- Đổi mới cơ chế hoạt động các cơ quan xác lập quyền, chuyển từ cơ chế phí sang cơ chế giá
- Triển khai toàn diện dịch vụ công trực tuyến, số hoá dữ liệu
c. Phát triển các hoạt động hỗ trợ
Theo Điều II của Thông tư 8/2006/TT- BKHCN, dịch vụ sở hữu trí tuệ bao gồm:
- Cung cấp thông tin về tình trạng bảo hộ các đối tượng sở hữu trí tuệ
- Viết bản mô tả và lập hồ sơ đăng ký
- Thực hiện thủ tục duy trì hiệu lực văn bản bằng bảo hộ
- Soạn thảo hợp đồng chuyển giao quyền
4. Chính sách hỗ trợ tài chính
Điều 8 của Luật sở hữu trí tuệ năm 2005 (được sửa đổi bởi Luật 7/2022/QH15) quy định chính sách khuyến khích:
- Hỗ trợ tài chính, ưu đãi thuế, tín dụng cho hoạt động đổi mới sáng tạo
- Ưu tiên đầu tư đào tạo đội ngũ cán bộ bảo hộ quyền sở hữu trí tuệ
- Huy động nguồn lực xã hội nâng cao năng lực hệ thống bảo hộ
Điều 5, Điều 7 và Điều 9 của Thông tư 75/2021/TT- BTC cụ thể hoá các nhiệm vụ hỗ trợ tài chính cho:
- Cung cấp dịch vụ thông tin sở hữu trí tuệ, bản đồ sáng chế
- Quản lý, khai thác chỉ dẫn địa lý, nhãn hiệu
- Nâng cao năng lực tổ chức trung gian
5. Quản lý tổ chức dịch vụ
Điều 55 của Nghị định 17/2023/NĐ- CP quy định chi tiết về tổ chức tư vấn, dịch vụ quyền tác giả, bao gồm:
- Doanh nghiệp, hợp tác xã, đơn vị sự nghiệp
- Tổ chức hành nghề luật sư (trừ chi nhánh nước ngoài)
- Yêu cầu người đứng đầu có bằng đại học chuyên ngành luật
- Thủ tục ghi nhận trong Sổ đăng ký quốc gia
6. Phân tích thực tiễn và khuyến nghị
Cơ hội phát triển:
- Nhu cầu dịch vụ sở hữu trí tuệ tăng mạnh do chuyển đổi số và hội nhập quốc tế
- Chính sách hỗ trợ tài chính tư ngân sách nhà nước qua các chương trình cụ thể
- Xu hướng doanh nghiệp chú trọng xây dựng danh mục tài sản trí tuệ
Thách thức:
- Thiếu nhân lực chất lượng cao, đặc biệt chuyên gia quản trị tài sản trí tuệ
- Doanh nghiệp Việt Nam chưa có thói quen đầu tư cho bảo hộ sở hữu trí tuệ
- Hệ thống dịch vụ hỗ trợ chưa đồng bộ giữa các địa phương
Khuyến nghị thực tiễn:
- Cho doanh nghiệp: nên xây dựng chiến lược sở hữu trí tuệ ngay từ giai đoạn nghiên cứu phát triển sản phẩm, không chỉ tập trung vào đăng ký mà còn khai thác thương mại hoá
- Cho tổ chức dịch vụ: đầu tư nâng cao năng lực tư vấn định giá, thẩm định tài sản trí tuệ để đáp ứng nhu cầu giao dịch M&A, vay vốn ngân hàng
- Về xu hướng: dịch vụ sở hữu trí tuệ sẽ chuyển từ “đăng ký bảo hộ” sang “quản trị và khai thác giá trị”, đòi hỏi tích hợp với dịch vụ tài chính, pháp lý và marketing
Việc thực hiện thành công định hướng này sẽ góp phần quan trọng vào mục tiêu biến Việt Nam thành trung tâm đổi mới sáng tạo khu vực, thu hút đầu tư FDI chất lượng cao và nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia
Nếu Quý khách hàng cần tư vấn chi tiết về vấn đề liên quan đến dịch vụ sở hữu trí tuệ, xin hãy liên hệ Công Ty Luật Sao Sáng qua địa chỉ email: luatsaosang@gmail.com hoặc số điện thoại: 0936.65.3636.




