Luật sư đáp:

Chơi “hụi” là một hình thức huy động vốn của nhiều chủ thể cùng tham gia trên cơ sở là những người có mỗi quan hệ thân quen với nhau, nhằm hỗ trợ giúp đỡ nhau trong việc làm ăn, buôn bán. Tuy nhiên, do am hiểu pháp luật của người dân còn hạn chế khiến cho những sự việc như “giật hụi” hay “vỡ hụi” xảy ra còn phổ biến, khi đó người dân lao đao đứng trước việc phải mất khoản tiền lớn. Đối với trường hợp của Quý khách hàng, Luật sư có một số ý kiến tư vấn cần chú ý như sau:

Căn cứ theo khoản 1 Điều 471 Bộ Luật Dân sự 2015 quy định: “Họ, hụi, biêu, phường (sau đây gọi chung là họ) là hình thức giao dịch về tài sản theo tập quán trên cơ sở thỏa thuận của một nhóm người tập hợp nhau lại cùng định ra số người, thời gian, số tiền hoặc tài sản khác, thể thức góp, lĩnh họ và quyền, nghĩa vụ của các thành viên.” Theo đó, mục đích của việc tổ chức hụi là nhằm tương trợ trong nhân dân và phải được thực hiện theo quy định của pháp luật, cụ thể được quy định tại Nghị định 19/2019/NĐ-CP về họ, hụi, biêu, phường. Căn cứ theo khoản 7 Điều 4 Nghị định 19/2019/NĐ-CP quy định: “Họ có lãi là họ mà thành viên được lĩnh họ nhận các phần họ khi đến kỳ mở họ và phải trả lãi cho các thành viên khác”.

♦ Điều kiện để các chủ thể tham gia chơi “hụi”

Thứ nhất, điều kiện để làm thành viên:

- Thành viên là người từ đủ mười tám tuổi trở lên và không thuộc trường hợp mất năng lực hành vi dân sự, hạn chế năng lực hành vi dân sự hoặc có khó khăn trong nhận thức, làm chủ hành vi theo quy định tại Bộ luật dân sự.

Người từ đủ mười lăm tuổi đến dưới mười tám tuổi nếu có tài sản riêng có thể là thành viên của dây họ, trường hợp sử dụng tài sản riêng là bất động sản, động sản phải đăng ký để tham gia dây họ thì phải được người đại diện theo pháp luật đồng ý.

- Điều kiện khác theo thỏa thuận của những người tham gia dây họ.

Thứ hai, điều kiện làm chủ hụi:

- Chủ họ là người từ đủ mười tám tuổi trở lên và không thuộc trường hợp mất năng lực hành vi dân sự, hạn chế năng lực hành vi dân sự hoặc có khó khăn trong nhận thức, làm chủ hành vi theo quy định tại Bộ luật dân sự.

- Trường hợp các thành viên tự tổ chức dây họ thì chủ họ là người được hơn một nửa tổng số thành viên bầu, trừ trường hợp các thành viên có thỏa thuận khác.

- Điều kiện khác theo thỏa thuận của những người tham gia dây họ.

♦ Điều kiện về mức lãi suất:

Vì đây là giao dịch về tài sản nên lãi suất của hình thức chơi hụi phải tuân thủ quy định của pháp luật dân sự theo quy định tại khoản 3 Điều 471 Bộ luật Dân sự 2015, cụ thể thì mức lãi suất không được vượt quá 20%/năm căn cứ theo khoản 1 Điều 468 Bộ luật Dân sự 2015. 

Chơi hụi chỉ vi phạm pháp luật trong trường hợp việc tổ chức hụi dưới hình thức cho vay nặng lãi, theo quy định tại khoản 4 Điều 471 Bộ luật Dân sự 2015 quy định: “Nghiêm cấm việc tổ chức họ dưới hình thức cho vay nặng lãi.”

♦  Nội dung cơ bản cần có trong văn bản thoả thuận:

Trên thực tế, nhiều hoạt động chơi “hụi” không thực hiện việc lập văn bản thoả thuận. Việc này hết sức rủi ro đối với các thành viên trong quá trình tham gia. Theo quy định của pháp luật thì văn bản thoả thuận về dây “hụi” không cần công chứng, chứng thực nếu các bên có yêu cầu thì vẫn có thể thực hiện. Do đó, theo Luật sư các thoả thuận về dây “hụi” phải được lập thành văn bản, kể cả việc sửa đổi, bổ sung sau khi đã ban hành văn bản thoả thuận. Trong văn bản cần đảm bảto các nội dung chủ yếu sau:

- Họ, tên, số chứng minh nhân dân hoặc số căn cước công dân hoặc số hộ chiếu; ngày, tháng, năm sinh; nơi cư trú của chủ họ (nơi chủ họ thường xuyên sinh sống hoặc nơi đang sinh sống nếu không xác định được nơi thường xuyên sinh sống);

- Số lượng thành viên, họ, tên, số chứng minh nhân dân hoặc số căn cước công dân hoặc số hộ chiếu, ngày, tháng, năm sinh, nơi cư trú của từng thành viên;

- Phần họ;

- Thời gian diễn ra dây họ, kỳ mở họ;

- Thể thức góp họ, lĩnh họ.

Ngoài các nội dung được quy định văn bản thỏa thuận về dây hụi có thể có những nội dung sau đây:

- Mức hưởng hoa hồng của chủ họ trong họ hưởng hoa hồng;

- Lãi suất trong họ có lãi;

- Trách nhiệm ký quỹ hoặc biện pháp bảo đảm thực hiện nghĩa vụ khác của chủ họ;

- Việc chuyển giao phần họ;

- Gia nhập, rút khỏi, chấm dứt dây họ;

- Trách nhiệm do vi phạm nghĩa vụ;

- Nội dung khác theo thỏa thuận.

Chơi hụi chỉ là hình thức tổ chức tài chính của người dân phù hợp quy định của pháp luật. Mặc dù đây không phải hình thức pháp luật ngăn cấm nhưng để tránh trường hợp vi phạm pháp luật cũng như tránh trường hợp quyền và lợi ích của khách hàng bị ảnh hưởng thì người dân tham gia cần phải nắm rõ các quy định cơ bản của pháp luật để tránh những hậu quả đáng tiếc xảy ra. Tùy thuộc vào hành vi vi phạm mà cá nhân vi phạm có thể bị xử phạt vi phạm hành chính hoặc cấu thành Tội cho vay nặng lãi theo quy định của pháp luật hình sự.

(Đội ngũ Luật sư Công ty Luật TNHH Sao Sáng tham gia phiên Toà)

Trên đây là những chia sẻ của Luật sư, rất mong những lưu ý trên có thể giúp cho Quý khách hàng trong việc giải quyết. Công ty luật TNHH Sao Sáng với đội ngũ luật sư, chuyên viên hỗ trợ pháp lý có nhiều năm kinh nghiệm, chúng tôi luôn sẵn sàng giải đáp những thắc mắc các câu hỏi, cung cấp thông tin hữu ích liên quan đến tất cả lĩnh vực để tư vấn cho Quý khách hàng những phương án tối ưu và hiệu quả. Trân trọng cảm ơn!