Hiệu lực về không gian và thời gian của Bộ luật tố tụng hình sự Việt Nam
Khi nhắc đến hiệu lực của một đạo luật là nói đến vấn đề đạo luật đó được áp dụng trên phạm vi lãnh thổ nào, được áp dụng đối với ai (hiệu lực về không gian) và đạo luật đó được áp dụng khi nào (hiệu lực về thời gian).
Hiệu lực của Bộ luật tố tụng hình sự là giá trị áp dụng của Bộ luật tố tụng hình sự được thực hiện trên phạm vi không gian nhất định, đối với những đối tượng nhất định và trong khoảng thời gian nhất định.
1/ Hiệu lực về không gian
Xuất phát từ nguyên tắc lãnh thổ, khoản 1 Điều 3 Bộ luật tố tụng hình sự năm 2015 quy định: “Bộ luật tố tụng hình sự có hiệu lực đối với mọi hoạt động tố tụng hình sự trên lãnh thổ nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam.”
Về nguyên tắc, Bộ luật tố tụng hình sự Việt Nam có hiệu lực đối với mọi hoạt động tố tụng hình sự trên lãnh thổ nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam và đối với mọi người thực hiện hành vi mà Luật hình sự coi là tội phạm.
Tuy nhiên, đối với người nước ngoài phạm tội trên lãnh thổ nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam thì hoạt động tố tụng hình sự được tiến hành theo quy định của điều ước quốc tế mà Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam là thành viên hoặc theo nguyên tắc có đi có lại.
Nguyên tắc có đi có lại trong tố tụng hình sự được hiểu là nguyên tắc phối hợp, hỗ trợ, giúp đỡ lẫn nhau trong các hoạt động tố tụng giữa cơ quan có thẩm quyền Việt Nam với cơ quan có thẩm quyền nước ngoài trong trường hợp Việt Nam hoặc nước ngoài chưa ký kết hoặc chưa gia nhập điều ước quốc tế có liên quan. Nguyên tắc có đi có lại được áp dụng đối với từng trường hợp, vụ việc cụ thể và được thực hiện thông qua con đường ngoại giao.
Trường hợp người nước ngoài thuộc đối tượng được hưởng các quyền miễn trừ ngoại giao hoặc lãnh sự theo pháp luật Việt Nam, điều ước quốc tế mà Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam là thành viên hoặc theo tập quán quốc tế thì hoạt động tố tụng hình sự được giải quyết theo quy định của các điều ước quốc tế hoặc theo tập quán quốc tế đó; trường hợp điều ước quốc tế đó không quy định hoặc không có tập quán quốc tế thi hoạt động tố tụng hình sự được giải quyết bằng con đường ngoại giao (khoản 2 Điều 3 Bộ luật tố tụng hình sự năm 2015).
2/ Hiệu lực về thời gian
Bộ luật tố tụng hình sự năm 2015 được Quốc hội thông qua ngày 27/11/2015 và được xác định có hiệu lực thi hành từ ngày 1/7/2016. Tuy nhiên, sau khi xem xét một số khiếm khuyết của Bộ luật hình sự năm 2015, ngày 29/6/2016 Quốc hội đã ban hành Nghị quyết số 144/2016/QH13 về việc lùi hiệu lực thi hành của Bộ luật hình sự năm 2015 và một số luật khác có liên quan, trong đó có Bộ luật tố tụng hình sự năm 2015. Theo đó, Bộ luật tố tụng hình sự năm 2015 lùi hiệu lực thi hành đến ngày Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Bộ luật tố tụng hình sự năm 2015 thi hành, trừ các quy định của Bộ luật tố tụng hình sự năm 2015 thi hành các quy định có lợi cho người phạm tội của Bộ luật hình sự thì được áp dụng ngay.
Công ty Luật TNHH Sao Sáng với đội ngũ luật sư, chuyên viên hỗ trợ pháp lý có nhiều năm kinh nghiệm, chúng tôi luôn sẵn sàng giải đáp những thắc mắc các câu hỏi liên quan đến mọi lĩnh vực, để tư vấn cho Quý khách hàng có những phương hướng tối ưu và hiệu quả.
Trân trọng Kính chào!