I. Hòa giải viên thương mại là gì?

Căn cứ theo Khoản 1 và Khoản 4 Điều 3 Nghị định 22/2017/NĐ-CP quy định:

- Hòa giải thương mại: Là phương thức giải quyết tranh chấp thương mại do các bên thỏa thuận và có sự hỗ trợ của Hòa giải viên thương mại làm trung gian giúp các bên giải quyết tranh chấp.

- Hòa giải viên thương mại: Là người có đủ điều kiện theo quy định của pháp luật để thực hiện hoạt động hòa giải thương mại. Ngoài ra, hòa giải viên bao gồm hòa giải viên vụ việc hoặc hòa giải viên của tổ chức hòa giải thương mại hay còn gọi là hòa giải viên thường trực.

Lưu ý: Hòa giải viên không có quyền áp đặt hay ra phán quyết. Họ đóng vai trò là "người kết nối", sử dụng kỹ năng chuyên môn để giúp các bên hiểu rõ lợi ích của nhau, từ đó tự nguyện đưa ra phương án giải quyết chung.

II. Trọng tài viên thương mại là gì?

Căn cứ theo Khoản 1 và Khoản 4 Điều 3 Luật Trọng tài thương mại 2010 quy định:

- Trọng tài thương mại: Là phương thức giải quyết tranh chấp do các bên thỏa thuận và được tiến hành theo quy định của Luật này.

- Trọng tài viên: Là người có đủ điều kiện theo quy định của pháp luật để thực hiện giải quyết tranh chấp bằng Trọng tài.

Lưu ý: Trọng tài viên đóng vai trò như một "Thẩm phán tư". Sau khi xem xét chứng cứ và lắng nghe các bên tranh luận, Hội đồng trọng tài sẽ ra Phán quyết trọng tài có tính bắt buộc thi hành.

III. Khi nào nên dùng Hòa giải? Khi nào nên dùng Trọng tài?

Việc lựa chọn phương thức nào phụ thuộc vào tính chất của tranh chấp và mong muốn của các bên:

1. Nên dùng Hòa giải thương mại khi:

Ưu tiên giữ gìn quan hệ đối tác: Các bên vẫn muốn tiếp tục làm ăn với nhau sau khi giải quyết xong xung đột.

Tranh chấp chưa quá gay gắt: Các bên còn thiện chí đàm phán nhưng cần một bên thứ ba khách quan điều phối.

Cần sự linh hoạt: Bất kỳ bên nào cũng có quyền chấm dứt hòa giải nếu thấy không đạt được mục đích mà không chịu ràng buộc pháp lý về kết quả (cho đến khi ký văn bản hòa giải thành).

2. Nên dùng Trọng tài thương mại khi:

Cần một phán quyết dứt điểm: Khi các bên không thể tự thỏa thuận và cần một quyết định có giá trị chung thẩm, không được kháng cáo.

Đòi hỏi chuyên môn sâu: Tranh chấp về kỹ thuật, xây dựng, tài chính phức tạp mà Thẩm phán Tòa án có thể không chuyên sâu bằng các chuyên gia trong lĩnh vực đó (Trọng tài viên).

Cần tính cưỡng chế cao: Phán quyết của Trọng tài có giá trị thi hành như một bản án của Tòa án và được cơ quan Thi hành án dân sự bảo đảm thực hiện.

IV. So sánh Hòa giải viên và Trọng tài viên thương mại

Tiêu chí	Hòa giải viên thương mại	Trọng tài viên thương mại
Bản chất hoạt động	Hỗ trợ đàm phán, kết nối sự đồng thuận.	Xét xử và đưa ra phán quyết áp đặt.
Quyền ra quyết định	Thuộc về chính các bên tranh chấp.	Thuộc về Hội đồng trọng tài.
Giá trị của kết quả	Văn bản hòa giải thành (có thể được Tòa án công nhận để thi hành).	Phán quyết trọng tài có tính chung thẩm và bắt buộc thi hành ngay.
Tính bắt buộc	Hoàn toàn tự nguyện, có thể dừng lại bất cứ lúc nào.	Bắt buộc tham gia và thi hành khi đã có thỏa thuận trọng tài hợp lệ.
Mức độ can thiệp	Không thể cưỡng ép các bên phải theo ý mình.	Có quyền nhân danh công lý đưa ra phán quyết cuối cùng.

 

V. Những lưu ý trọng yếu dành cho doanh nghiệp

Về điều khoản trọng tài: Để sử dụng Trọng tài, các bên phải có thỏa thuận trọng tài bằng văn bản (trong hợp đồng hoặc văn bản riêng). Nếu không có thỏa thuận này, Trọng tài sẽ không có thẩm quyền giải quyết.

Về tính bảo mật: Cả hai phương thức đều đảm bảo tính bảo mật (xét xử kín), đây là ưu thế tuyệt đối so với việc kiện tụng tại Tòa án (thường là xét xử công khai).

Lựa chọn chuyên gia: Nên lựa chọn Hòa giải viên/Trọng tài viên nằm trong danh sách của các Trung tâm được Bộ Tư pháp cấp phép để đảm bảo tính pháp lý.

 

 

Trên đây là toàn bộ nội dung tư vấn của Công ty Luật Sao Sáng về các phương thức giải quyết tranh chấp thông qua Hòa giải viên và Trọng tài thương mại. Chúng tôi tin rằng, việc lựa chọn đúng phương thức ngay từ đầu không chỉ giúp Quý doanh nghiệp bảo vệ tối đa quyền lợi kinh tế mà còn gìn giữ được uy tín và các mối quan hệ hợp tác chiến lược. Vì vậy để có thể làm rõ hơn và chi tiết từng vấn đề nêu trên cũng như các vấn đề pháp lý mà quý vị đang cần tham khảo thêm ý kiến chuyên môn. Xin vui lòng liên hệ ngay cho chúng tôi theo địa chỉ email: luatsaosang@gmail.com hoặc qua tổng đài tư vấn: 0936.65.3636 để nhận được sự tư vấn, giải đáp và hỗ trợ từ Luật Sao Sáng. Trân trọng cảm ơn !