Căn cứ pháp lý

• Bộ luật dân sự năm 2015;
• Bộ luật hình sự năm 2015, sửa đổi bổ sung năm 2017;
• Nghị định số 15/2020/NĐ-CP về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực bưu chính, tần số vô tuyến điệm, công nghệ thông tin và giao dịch;
• Nghị định 119/2020/NĐ-CP về xử phạt vi phạm hành chính trong hoạt động báo chí, hoạt động xuất bản;
• Nghị định số 38/2021/NĐ-CP  quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực văn hóa và quảng cáo.

1. Quyền của cá nhân đối với hình ảnh

Điều 32 Bộ luật dân sự năm 2015 quy định về quyền của cá nhân đối với hình ảnh như sau:

“Cá nhân có quyền đối với hình ảnh của mình.

Việc sử dụng hình ảnh của cá nhân phải được người đó đồng ý.

Việc sử dụng hình ảnh của người khác vì mục đích thương mại thì phải trả thù lao cho người có hình ảnh, trừ trường hợp các bên có thỏa thuận khác.”

Theo đó, việc sử dụng hình ảnh của một cá nhân phải dựa trên sự đồng thuận của họ. Nếu sử dụng hình ảnh với mục đích thương mại, thì phải trả thù lao cho họ trừ khi có thỏa thuận khác.

Tuy nhiên, trong một số trường hợp việc sử dụng hình ảnh của cá nhân không cần phải có sự đồng ý của cá nhân đó hoặc người đại diện theo pháp luật của họ, được quy định tại Khoản 2 Điều 32 Bộ luật dân sự 2015, trong trường hợp:

- Hình ảnh được sử dụng vì lợi ích quốc gia, dân tộc, lợi ích công cộng;

- Hình ảnh được sử dụng từ các hoạt động công cộng, bao gồm hội nghị, hội thảo, hoạt động thi đấu thể thao, biểu diễn nghệ thuật và hoạt động công cộng khác mà không làm tổn hại đến danh dự, nhân phẩm, uy tín của người có hình ảnh.

2. Xử lý trường hợp sử dụng hình ảnh cá nhân khi không có sự đồng ý

2.1. Yêu cầu chấm dứt hành vi xâm phạm

Theo những quy định tại Điều 11 và Khoản 3 Điều 32 Bộ luật dân sự năm 2015, khi có hành vi xâm phạm xảy ra thì chủ thể bị xâm phạm có thể:

•  Yêu cầu người xâm phạm chấm dứt hành vi xâm phạm
• Nếu hành vi vẫn chưa được chấm dứt, chủ thể bị xâm phạm có thể yêu cầu Tòa án ra quyết định buộc người vi phạm phải chấm dứt hành vi, khắc phục hậu quả và bồi thường thiệt hại (nếu có).

2.2. Biện pháp xử phạt hành chính

* Điều 99 Nghị định 15/2020/NĐ-CP quy định phạt 20.000.000 đồng đến 30.000.000 đồng  đối với hành vi của trang thông tin điện tử sử dụng hình ảnh của cá nhân:

"a) Đưa thông tin sai sự thật, xuyên tạc, vu khống, xúc phạm uy tín của tổ chức, danh dự và nhân phẩm của cá nhân;

.....

d) Giả mạo trang thông tin điện tử của tổ chức, cá nhân khác;

……

Hình thức xử phạt bổ sung: Tịch thu tang vật, phương tiện vi phạm hành chính đối với hành vi vi phạm quy định tại khoản 3 Điều này.

Biện pháp khắc phục hậu quả:

a) Buộc gỡ bỏ đường dẫn đến thông tin sai sự thật hoặc gây nhầm lẫn, thông tin vi phạm pháp luật đối với hành vi vi phạm quy định tại các khoản 2 và 3 Điều này;

b) Buộc thu hồi hoặc buộc hoàn trả tên miền do thực hiện hành vi vi phạm quy định tại các khoản 2 và 3 Điều này.

* Quy định tại Điều 101 Nghị định 15/2020/NĐ-CP phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 20.000.000 đồng và buộc gỡ bỏ thông tin sai sự thật với cá nhân lợi dụng mạng xã hội để thực hiện hành vi:

"Cung cấp, chia sẻ thông tin giả mạo, thông tin sai sự thật, xuyên tạc, vu khống, xúc phạm uy tín của cơ quan, tổ chức, danh dự, nhân phẩm của cá nhân"

* Điều 25 Nghị định 119/2020/NĐ-CP quy định phạt tiền từ 3.000.000 đồng đến 5.000.000 đồng và buộc thu hồi bản phẩm với hành vi:

"Sử dụng hình ảnh trẻ em để minh họa trên xuất bản phẩm nhưng không có sự đồng ý của cha, mẹ, người giám hộ theo quy định hiện hành đối với trẻ em dưới 07 tuổi hoặc không có sự đồng ý của trẻ em và của cha, mẹ, người giám hộ theo quy định hiện hành đối với trẻ em từ đủ 07 tuổi trở lên đối với từng tên xuất bản phẩm.

* Quy định tại Điều 34 Nghị định 38/2021/NĐ-CP phạt tiền từ 20.000.000 đồng đến 40.000.000 đồng và buộc tháo gỡ, tháo dỡ, xóa quảng cáo hoặc thu hồi sản phẩm đối với hành vi sau đây:

“Quảng cáo có sử dụng hình ảnh, lời nói, chữ viết của cá nhân khi chưa được cá nhân đó đồng ý, trừ trường hợp được pháp luật cho phép."

2.2. Biện pháp xử lý hình sự

Nếu có căn cứ xác định hành vi đưa thông tin không đúng sự thật nêu trên nhằm mục đích làm nhục người khác thì có thể xử lý Tội làm nhục người khác quy định tại Điều 155 Bộ luật hình sự năm 2015, sửa đổi bổ sung năm 2017:

"Người nào xúc phạm nghiêm trọng nhân phẩm, danh dự của người khác, thì bị phạt cảnh cáo, phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 30.000.000 đồng hoặc phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm.

.....

Cao nhất có thể lên tới 05 năm tù và người phạm tội còn có thể bị cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 01 năm đến 05 năm."

2.3. Yêu cầu bồi thường thiệt hại do danh dự, nhân phẩm, uy tín bị xâm Phạm

Nếu như hành vi sử dụng hình ảnh của cá nhân khi chưa có sự đồng thuận gây ra thiệt hại thì cá nhân bị xâm phạm có thể yêu cầu bồi thường thiệt hại theo Điều 592 Bộ luật dân sự năm 2015:

"Thiệt hại do danh dự, nhân phẩm, uy tín bị xâm phạm bao gồm:

- Chi phí hợp lý để hạn chế, khắc phục thiệt hại;

- Thu nhập thực tế bị mất hoặc bị giảm sút;

- Thiệt hại khác do luật quy định.

- Mức bồi thường bù đắp tổn thất về tinh thần do các bên thỏa thuận; nhưng không quá 10 lần mức lương cơ sở do Nhà nước quy định."

Trên đây là nội dung Luật Sao Sáng gửi đến quý bạn đọc về hành vi xử dụng hình ảnh cá nhân khi chưa xin phép và biện pháp xử lý . Nếu có vấn đề nào còn thắc mắc hoặc cần được hỗ trợ vui lòng liên hệ với chúng tôi qua email:luatsaosang@gmail.com hoặc hotline: 09366536 36 – 0972172757 để được tư vấn, hỗ trợ nhanh nhất.