1. Nguyên tắc chung về quyền nuôi con

Điều 81 của Luật hôn nhân và gia đình quy định nguyên tắc cơ bản: Tòa án quyết định giao con cho một bên trực tiếp nuôi căn cứ vào quyền lợi về mọi mặt của con. Đây chính là nguyên tắc "lợi ích tốt nhất của con" trong pháp luật Việt Nam.

2. Các tiêu chí đánh giá "quyền lợi về mọi mặt của con"

Điều 6 của Nghị quyết 01/2024/NQ-HĐTP hướng dẫn cụ thể 7 tiêu chí đánh giá:

- Điều kiện, khả năng của cha, mẹ trong việc trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con

- Quyền của con được sống chung với người trực tiếp nuôi

- Sự gắn bó, thân thiết của con với cha, mẹ

- Sự quan tâm của cha, mẹ đối với con

- Bảo đảm sự ổn định, hạn chế xáo trộn môi trường sống của con

- Nguyện vọng của con được ở cùng anh, chị, em

- Nguyện vọng của con được sống chung với cha hoặc mẹ

3. Thời gian chăm sóc là yếu tố quyết định

Điều đáng chú ý là Điều 6, Khoản 3, Điểm c của Nghị quyết 01/2024/NQ-HĐTP quy định rõ: "Người mẹ không có điều kiện về thời gian tối thiểu để trực tiếp trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con" là một trong những trường hợp không đủ điều kiện nuôi con.

Ngược lại, thu nhập thấp chỉ được coi là không đủ điều kiện khi "có thu nhập mỗi tháng thấp hơn một nửa tháng lương tối thiểu vùng... và không có tài sản nào khác"(Điểm b, Khoản 3).

4. Phân tích thực tiễn và khuyến nghị

Ưu tiên thời gian chăm sóc:

- Pháp luật không đặt ra ngưỡng thu nhập tối thiểu cụ thể (trừ trường hợp cực kỳ nghèo khó)

- Nhưng yêu cầu "thời gian tối thiểu" để trực tiếp chăm sóc con

- Điều này phản ánh quan điểm: con cần sự hiện diện, chăm sóc trực tiếp hơn là chỉ hỗ trợ tài chính

Trong thực tiễn:

- Bên có thu nhập cao nhưng ít thời gian có thể đảm nhận nghĩa vụ cấp dưỡng theo Điều 82 của Luật hôn nhân và gia đình (Điều 7 của Nghị quyết 01/2024/NQ-HĐTP) quy định mức cấp dưỡng tối thiểu không thấp hơn một nửa lương tối thiểu vùng/tháng/con

Khuyến nghị thực tiễn:

- Đối với bên có thu nhập cao: Nên chứng minh khả năng sắp xếp thời gian hoặc có người hỗ trợ chăm sóc con

- Đối với bên có thời gian nhiều: Cần chứng minh điều kiện kinh tế tối thiểu để nuôi con

- Cân nhắc thỏa thuận: Hai bên có thể thỏa thuận phương án nuôi con phù hợp, ví dụ: bên có thời gian nuôi trực tiếp, bên có thu nhập cao đảm nhận cấp dưỡng và chi phí giáo dục

5. Lưu ý về thay đổi người nuôi con

Điều 84 của Luật hôn nhân và gia đình cho phép thay đổi người trực tiếp nuôi con khi "người trực tiếp nuôi con không còn đủ điều kiện". Điều này tạo cơ chế linh hoạt khi hoàn cảnh thay đổi.

Pháp luật Việt Nam ưu tiên thời gian chăm sóc trực tiếp hơn thu nhập cao trong việc xác định quyền nuôi con, nhưng yêu cầu đánh giá toàn diện tất cả các yếu tố để đảm bảo lợi ích tốt nhất cho con. Cha mẹ nên thu thập chứng cứ như nhật ký chăm sóc, biên lai học phí, xác nhận từ hàng xóm/mầm non để chứng minh điều kiện trực tiếp. Thỏa thuận nuôi con trước tòa giúp tránh tranh chấp kéo dài, ảnh hưởng tâm lý trẻ; nếu tranh tụng, thuê luật sư chuyên hôn nhân để lập hồ sơ toàn diện nhấn mạnh lợi ích trẻ em

 

Trên đây là toàn bộ tư vấn của chúng tôi, hy vọng rằng, những ý kiến tư vấn này, sẽ giúp làm sáng tỏ các vấn đề mà Quý vị đang quan tâm. Để có thể làm rõ hơn và chi tiết từng vấn đề nêu trên cũng như các vấn đề pháp lý mà quý vị đang cần tham khảo thêm ý kiến chuyên môn. Xin vui lòng liên hệ ngay cho chúng tôi theo địa chỉ email: luatsaosang@gmail.com hoặc qua tổng đài tư vấn: 0936.65.3636 để nhận được sự tư vấn, giải đáp và hỗ trợ từ Luật Sao Sáng. Trân trọng cảm ơn !