1. Cover bài hát của người khác có phải xin phép?

Điểm đ Khoản 1 Điều 14 Luật sở hữu trí tuệ (SHTT) như sau:

"Điều 14. Các loại hình tác phẩm được bảo hộ quyền tác giả

1. Tác phẩm văn học, nghệ thuật và khoa học được bảo hộ bao gồm:

d) Tác phẩm âm nhạc"

Như vậy, bài hát là một trong những loại hình “tác phẩm âm nhạc” được bảo hộ quyền tác giả. Về nguyên tắc, quyền tác giả phát sinh kể từ khi tác phẩm được sáng tạo và được thể hiện d­ưới một hình thức vật chất nhất định, không phân biệt nội dung, chất lượng, hình thức, phương tiện, ngôn ngữ, đã công bố hay ch­ưa công bố, đã đăng ký hay ch­ưa đăng ký.

Cover bài hát được hiểu là việc hát lại hay làm lại một bài hát, là một màn biểu diễn mới hoặc thu âm mới của bản thu âm trước đó đã có sẵn. Cover bài hát được xem là làm tác phẩm phái sinh của tác phẩm gốc. mà theo quy định tại Điều 20 Luật SHTT năm 2005, sửa đổi, bổ sung năm 2019 quy định:

“Điều 20. Quyền tài sản

1. Quyền tài sản bao gồm các quyền sau đây:

a) Làm tác phẩm phái sinh;

…..

3. Tổ chức, cá nhân khi khai thác, sử dụng một, một số hoặc toàn bộ các quyền quy định tại khoản 1 Điều này và khoản 3 Điều 19 của Luật này phải xin phép và trả tiền nhuận bút, thù lao, các quyền lợi vật chất khác cho chủ sở hữu quyền tác giả.”

Như vậy để được Cover bài hát của người khác thì cần phải đảm báo các điều kiện:

- Không gây phương hại đến danh dự và uy tín của tác giả:

Hành vi sửa chữa tác phẩm hoặc làm tác phẩm phái sinh dưới bất kỳ hình thức nào mà gây phương hại đến danh dự và uy tín của tác giả tác phẩm gốc đều được xem là hành vi xâm phạm quyền tác giả và bị pháp luật nghiêm cấm. Bởi lẽ, mỗi tác phẩm đều chứa đựng linh hồn của tác giả, đại diện cho sự sáng tạo, danh dự và uy tín của tác giả nên cá nhân, tổ chức khi thực hiện cover bài hát dưới bất kỳ hình thức nào cũng không được ảnh hưởng xấu đến bài hát gốc cũng như danh dự, uy tín của tác giả. 

- Phải xin phép và trả tiền nhuận bút, thù lao, các quyền lợi vật chất khác cho chủ sở hữu quyền tác giả:

Theo quy định của Luật sở hữu trí tuệ 2005 thì quyền làm tác phẩm phái sinh là một trong những quyền tài sản mà luật ghi nhận dành cho chủ sở hữu quyền tác giả, cho nên ai muốn sử dụng quyền này phải xin phép và trả tiền thù lao, nhuận bút... cho chủ sở hữu.

Tuy nhiên, những trường hợp dưới đây khi bạn muốn Cover bài hát của người khác sẽ không cần phải xin phép, không phải trả tiền nhuận bút, thù lao. Song trong trường hợp này khi cover bài hát bạn không được làm ảnh hưởng đến việc khai thác bình thường tác phẩm, không gây phương hại đến các quyền của tác giả, chủ sở hữu quyền tác giả; phải thông tin về tên tác giả và nguồn gốc, xuất xứ của tác phẩm. Quy định tại Điều 25 Luật SHTT năm 2005, sửa đổi bổ sung năm 2019:

- Tự sao chép một bản nhằm mục đích nghiên cứu khoa học, giảng dạy của cá nhân;

- Trích dẫn hợp lý tác phẩm mà không làm sai ý tác giả để bình luận hoặc minh họa trong tác phẩm của mình;

- Trích dẫn tác phẩm mà không làm sai ý tác giả để viết báo, dùng trong ấn phẩm định kỳ, trong chương trình phát thanh, truyền hình, phim tài liệu;

- Trích dẫn tác phẩm để giảng dạy trong nhà trường mà không làm sai ý tác giả, không nhằm mục đích thương mại;

- Sao chép tác phẩm để lưu trữ trong thư viện với mục đích nghiên cứu;

- Biểu diễn tác phẩm sân khấu, loại hình biểu diễn nghệ thuật khác trong các buổi sinh hoạt văn hóa, tuyên truyền cổ động không thu tiền dưới bất kỳ hình thức nào;

- Ghi âm, ghi hình trực tiếp buổi biểu diễn để đưa tin thời sự hoặc để giảng dạy;

- Chuyển tác phẩm sang chữ nổi hoặc ngôn ngữ khác cho người khiếm thị;

- Nhập khẩu bản sao tác phẩm của người khác để sử dụng riêng.

Thông thường chủ sở hữu quyền tài sản đối với sản phẩm là tác giả. Tuy nhiên nếu tác phẩm là bài hát đã được bán cho các công ty hoặc nghệ sĩ thì người cần xin phép lại là công ty hoặc nghệ sĩ đang sở hữu quyền tài sản đối với bài hát đó. Tác giả cũng cần lưu ý, để chắc chắn và trọn vẹn hơn cho quyền của mình đối với tác phẩm thì tác giả, chủ sở hữu nên đăng ký bảo hộ cho bài hát của mình. 

2. Cover bài hát của người khác nếu không được phép có bị xử phạt không?

Nếu việc cover bài hát của bạn không thuộc một trong các trường hợp không phải xin phép như đã nêu ở trên thì hành vi này bị coi là vi phạm bản quyền tác phẩm âm nhạc. Việc xử lý hành vi này được quy định tại Điều 12, 13 Nghị định 131/2013/NĐ – CP:

“Điều 12. Hành vi xâm phạm quyền làm tác phẩm phái sinh

1. Phạt tiền từ 5.000.000 đồng đến 10.000.000 đồng đối với hành vi làm tác phẩm phái sinh mà không được phép của chủ sở hữu quyền tác giả.

2. Biện pháp khắc phục hậu quả:

Buộc dỡ bỏ bản sao tác phẩm vi phạm dưới hình thức điện tử, trên môi trường Internet và kỹ thuật số đối với hành vi quy định tại Khoản 1 Điều này.

Điều 13. Hành vi xâm phạm quyền cho phép biểu diễn tác phẩm trước công chúng

1. Phạt tiền từ 5.000.000 đồng đến 10.000.000 đồng đối với hành vi biểu diễn trực tiếp tác phẩm trước công chúng mà không được phép của chủ sở hữu quyền tác giả theo quy định.

2. Phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 15.000.000 đồng đối với hành vi biểu diễn tác phẩm thông qua các chương trình ghi âm, ghi hình hoặc bất kỳ phương tiện kỹ thuật nào mà công chúng có thể tiếp cận được mà không được phép của chủ sở hữu quyền tác giả theo quy định.

3. Biện pháp khắc phục hậu quả:

Buộc dỡ bỏ bản sao bản ghi âm, ghi hình vi phạm đối với hành vi quy định tại Khoản 2 Điều này.”

Như vậy, cá nhân, tổ chức thực hiện cover bài hát trái phép hay không xin phép chủ sở hữu quyền tác giả của bài hát đó có thể bị xử phạt hành chính với mức tiền từ 5.000.000 – 10.000.000 đồng kèm theo đó là phải dỡ bỏ bản cover đó trên Internet cũng như trên các phương tiện kỹ thuật số khác.  Còn đối với những trường hợp hát cover bài hát trực tiếp trước công chúng nhưng không được sự đồng ý cho phép của tác giả, thì người biểu diễn có thể bị xử phạt từ 5 đến 10 triệu đồng. Thêm vào đó, nếu bản cover mà được truyền tải tới công chúng thông qua các thiết bị ghi âm, ghi hình, các phương tiện kỹ thuật khác hay thông qua mạng internet, thì người biểu diễn có thể bị xử phạt từ 10 tới 15 triệu đồng, đồng thời phải khắc phục hậu quả bằng việc gỡ bỏ tác phẩm vi phạm.

Vì thế, trước khi bạn muốn cover bài hát nào đó để đăng lên các trang mạng xã hội thì tốt nhất nên xin phép tác giả hoặc chủ sở hữu quyền tác giả độc quyền tác phẩm đó để tránh rủi ro không đáng có.

Trên đây là nội dung Luật Sao Sáng gửi đến quý bạn đọc về việc giải đáp thắc mắc cover bài hát của người khác có bị xử phạt không.  Nếu có vấn đề nào còn thắc mắc hoặc cần được hỗ trợ vui lòng liên hệ với chúng tôi qua email: luatsaosang@gmail.com hoặc hotline: 09366536 36 – 0972172757 để được tư vấn, hỗ trợ nhanh nhất.