Ly hôn là việc không ai mong muốn, khi mà quan hệ hôn nhân đã đến mức trầm trọng không thể kéo dài, vợ chồng có thể yêu cầu tòa án giải quyết ly hôn. Tuy nhiên, cho dù hôn nhân đã chấm dứt, cha mẹ vẫn có quyền, nghĩa vụ về nuôi dưỡng, chăm sóc, giáo dục con. Theo đó, khi vợ hoặc chồng không trực tiếp nuôi con, người đó sẽ phải thực hiện nghĩa vụ cấp dưỡng để người còn lại thực hiện việc trực tiếp nuôi con. Đây là quy định thể hiện trách nhiệm của cha, mẹ trong việc nuôi dưỡng, chăm sóc, giáo dục con chung của hai vợ chồng.

Tuy nhiên, trên thực tế vì nhiều lý do khác nhau mà việc cấp dưỡng không được thực hiện hoặc thực hiện không đúng. Trong trường hợp đó, người trực tiếp nuôi con cần có các biện pháp để yêu cầu người không trực tiếp nuôi con thực hiện nghĩa vụ cấp dưỡng.

Quy định của pháp luật về nghĩa vụ cấp dưỡng nuôi con sau khi ly hôn

Theo quy định tại khoản 24 Điều 3 Luật hôn nhân và gia đình 2014 giải thích rõ về cấp dưỡng:

Cấp dưỡng là việc một người có nghĩa vụ đóng góp tiền hoặc tài sản khác để đáp ứng nhu cầu thiết yếu của người không sống chung với mình mà có quan hệ hôn nhân, huyết thống hoặc nuôi dưỡng trong trường hợp người đó là người chưa thành niên, người đã thành niên mà không có khả năng lao động và không có tài sản để tự nuôi mình hoặc người gặp khó khăn, túng thiếu.

Căn cứ khoản 2 Điều 82 Luật hôn nhân và gia đình năm 2014 quy định về Nghĩa vụ, quyền của cha, mẹ không trực tiếp nuôi con sau khi ly hôn như sau:

“1. Cha, mẹ không trực tiếp nuôi con có nghĩa vụ tôn trọng quyền của con được sống chung với người trực tiếp nuôi.

2. Cha, mẹ không trực tiếp nuôi con có nghĩa vụ cấp dưỡng cho con…”

Điều 110. Nghĩa vụ cấp dưỡng của cha, mẹ đối với con

“Cha, mẹ có nghĩa vụ cấp dưỡng cho con chưa thành niên, con đã thành niên không có khả năng lao động và không có tài sản để tự nuôi mình trong trường hợp không sống chung với con hoặc sống chung với con nhưng vi phạm nghĩa vụ nuôi dưỡng con.”

Đối chiếu quy định Luật Hôn nhân và gia đình năm 2014 thì nghĩa vụ cấp dưỡng là nghĩa vụ bắt buộc của người không trực tiếp nuôi con đối với con chưa thành niên hoặc con đã thành niên nhưng không có khả năng lao động và không thể thay thế bằng nghĩa vụ khác cũng như không thể chuyển giao cho người khác.

Không cấp dưỡng cho con thì bị xử lý thế nào?

Việc người có nghĩa vụ cấp dưỡng trốn tránh nghĩa vụ, không cấp dưỡng cho con sau khi ly hôn là hành vi vi phạm pháp luật. Tùy theo mức độ nghiêm trọng, việc không thực hiện nghĩa vụ cấp dưỡng cho con sau khi ly hôn có thể bị xử phạt hành chính hoặc nghiêm trọng hơn sẽ bị truy cứu trách nhiệm hình sự.

Xử phạt hành chính:

Theo khoản 2 Điều 54 Nghị định 167/2013/NĐ-CP ngày 12/11/2013

Phạt cảnh cáo hoặc phạt tiền từ 100.000 đồng đến 300.000 đồng khi từ chối hoặc trốn tránh nghĩa vụ cấp dưỡng, chăm sóc con sau khi ly hôn.

Truy cứu trách nhiệm hình sự:

Hành vi cố ý không thực hiện nghĩa vụ cấp dưỡng còn có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự về Tội từ chối hoặc trốn tránh nghĩa vụ cấp dưỡng quy định tại Điều 186 Bộ luật Hình sự năm 2015 sửa đổi, bổ sung năm 2017:

+ Trường hợp nghĩa vụ cấp dưỡng đã được thể hiện trong bản án, quyết định của Tòa án mà người cấp dưỡng không chấp hành bản án mặc dù đã bị áp dụng biện pháp cưỡng chế hoặc đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi này mà còn vi phạm, thì bị phạt tù từ 03 tháng đến 02 năm.

+ Trường hợp từ chối hoặc trốn tránh nghĩa vụ cấp dưỡng, làm cho người được cấp dưỡng lâm vào tình trạng nguy hiểm đến tính mạng, sức khỏe hoặc đã bị xử phạt vi phạm hành chính mà còn vi phạm thì bị phạt cảnh cáo, phạt cải tạo không giam giữ đến 02 năm hoặc phạt tù từ 03 tháng đến 02 năm.

Ngoài ra, theo căn cứ tại khoản 3 Điều 380 Bộ luật Hình sự năm 2015 sửa đổi, bổ sung năm 2017 người trốn tránh nghĩa vụ cấp dưỡng trong trường hợp này còn có thể bị phạt tiền từ 5.000.000 đồng đến 50.000.000 đồng.

Theo quy định, khi ly hôn người không trực tiếp nuôi con phải có nghĩa vụ cấp dưỡng cho người nuôi con chưa thành niên, con đã thành niên không có khả năng lao động và không có tài sản để tự nuôi mình. Theo bản án quyết định của Tòa án nhân dân thì người không trực tiếp nuôi con phải thực hiện cấp dưỡng cho con, trường hợp người có nghĩa vụ cấp dưỡng từ chối hoặc trốn tránh thì người nuôi con có quyền làm đơn yêu cầu Chi cục thi hành án thực hiện việc cưỡng chế thi hành án để yêu cầu người có nghĩa vụ cấp dưỡng buộc phải cấp dưỡng.

Lưu ý: Nếu người có nghĩa vụ cấp dưỡng lâm vào tình trạng khó khăn về kinh tế, không có khả năng thực hiện nghĩa vụ cấp dưỡng mà không thỏa thuận được với người được cấp dưỡng thì yêu cầu Tòa án giải quyết về việc thay đổi mức cấp dưỡng (theo Khoản 2 Điều 116) hoặc ngừng cấp dưỡng (theo Điều 117) Luật Hôn nhân và gia đình 2014.

Công ty Luật TNHH Sao Sáng với đội ngũ luật sư, chuyên viên hỗ trợ pháp lý có nhiều năm kinh nghiệm, chúng tôi luôn sẵn sàng giải đáp những thắc mắc các câu hỏi liên quan đến vấn đề quyền và nghĩa vụ cấp dưỡng nuôi con sau khi ly hôn của Quý khách hàng để tư vấn cho Quý khách hàng có những phương hướng theo đúng quy định của pháp luật. Trân trọng!